Ένα νέο σκάνδαλο φαίνεται να ταράζει τα θεμέλια της ελληνικής αγροτικής παραγωγής, αυτή τη φορά στον τομέα της βιολογικής μελισσοκομίας. Η Εθνική Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών (ΕΘΕΑΣ), με επίσημη επιστολή προς το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και τον ΟΠΕΚΕΠΕ, καταγγέλλει σοβαρές παρατυπίες και καλεί σε άμεση λήψη μέτρων. Στο επίκεντρο της υπόθεσης: ένα πρόγραμμα ύψους σχεδόν 19 εκατομμυρίων ευρώ, το οποίο – σύμφωνα με τις καταγγελίες – φαίνεται να έχει μετατραπεί σε όχημα καταστρατήγησης του πλαισίου βιολογικής παραγωγής και διοχέτευσης δημόσιων πόρων σε χέρια επιτήδειων.
«Φούσκωσαν» τις κυψέλες – Εμφανίστηκαν ως μελισσοκόμοι
Η επιστολή της ΕΘΕΑΣ, που κατατέθηκε στις 5 Ιουνίου, περιγράφει ένα ανησυχητικό φαινόμενο: μαζικές αιτήσεις για ένταξη στο πρόγραμμα βιολογικής μελισσοκομίας, οι οποίες – σύμφωνα με τα πρώτα ευρήματα – προέρχονται από πρόσωπα που είτε δεν ασκούν πραγματική μελισσοκομική δραστηριότητα, είτε δηλώνουν παραποιημένα ή υπερβολικά στοιχεία, όπως διογκωμένο αριθμό κυψελών.
Το φαινόμενο αυτό, αναφέρει η Ένωση, δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί χωρίς την «καθοριστική συμβολή» φορέων πιστοποίησης και παρόχων υποστήριξης, οι οποίοι φέρεται να συντάσσουν και να υποβάλλουν φακέλους εντάξεων για λογαριασμό προσώπων που στην πραγματικότητα δεν πληρούν τις προϋποθέσεις. Κοινώς, όπως σημειώνεται χαρακτηριστικά, πρόκειται για μια ανακύκλωση «μαϊμού μελισσοκόμων» που εμφανίζονται στα χαρτιά μόνο και μόνο για να εισπράξουν επιδοτήσεις.
Το ζήτημα δεν είναι απλώς τεχνικό ή διαδικαστικό. Η ΕΘΕΑΣ κάνει λόγο για ένα πρόβλημα ηθικής τάξης και διαφάνειας, καθώς με την ανοχή ή και συνενοχή μεμονωμένων υπηρεσιών και πιστοποιημένων φορέων, παραμερίζονται οι πραγματικοί παραγωγοί – οι οποίοι αδυνατούν να ενταχθούν στα προγράμματα ή βλέπουν τις επιδοτήσεις να διοχετεύονται σε πλασματικές δραστηριότητες.
Το πρόβλημα, σύμφωνα με την Ένωση, ξεπερνά ακόμη και το προηγούμενο σκάνδαλο των «μαϊμού» βοσκοτόπων, προκαλώντας σοβαρή αλλοίωση της αγοράς και δημιουργώντας αθέμιτο ανταγωνισμό, με χρήματα των Ελλήνων και Ευρωπαίων φορολογουμένων.
Τρία αιτήματα – μία έκκληση
Η ΕΘΕΑΣ προτείνει ένα τριπλό πλαίσιο δράσης για την αποκατάσταση της διαφάνειας:
- Άμεση δημοσιοποίηση των στοιχείων των αιτήσεων που υποβλήθηκαν για το πρόγραμμα ανά περιφερειακή ενότητα, μαζί με τους συνολικούς προϋπολογισμούς ανά περιοχή. Αυτό, υποστηρίζει, θα αποκαλύψει ενδεχόμενες αδικαιολόγητες συγκεντρώσεις εντάξεων σε περιοχές με μικρή παραγωγική παράδοση ή μειωμένη δυναμικότητα.
- Ανακοίνωση των παρόχων υπηρεσιών και των φορέων πιστοποίησης που ανέλαβαν την υποβολή φακέλων, ώστε να διαφανούν τυχόν μονοπωλιακές ή συντονισμένες πρακτικές.
- Καθιέρωση καθεστώτος συνυπευθυνότητας, κατά τα πρότυπα των λογιστών, όπου οι πάροχοι υπηρεσιών θα φέρουν ευθύνη για τις αιτήσεις που υποβάλλουν. Σε περίπτωση παρατυπιών, να προβλέπεται:
- Επιστροφή των ενισχύσεων,
- Διοικητικές κυρώσεις,
- Αφαίρεση άδειας παροχής υπηρεσιών,
- Ποινικές διώξεις.
«Δεν μπορεί οι πραγματικοί παραγωγοί να μένουν εκτός και το σύστημα να χρησιμοποιείται από επαγγελματίες των επιδοτήσεων», σημειώνει η επιστολή.
Μέχρι στιγμής, δεν έχει υπάρξει επίσημη απάντηση από την πλευρά του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης ή του ΟΠΕΚΕΠΕ, ωστόσο, πηγές του αγροτικού ρεπορτάζ αναφέρουν πως το θέμα έχει τεθεί σε άτυπη προτεραιότητα ελέγχου, ιδιαίτερα σε περιοχές όπου εμφανίζεται αδικαιολόγητη αύξηση των εντάξεων.
Προβλέπεται ότι, μετά την πίεση της ΕΘΕΑΣ, αλλά και ενδεχομένως με την παρέμβαση ευρωπαϊκών ελεγκτικών μηχανισμών, θα ακολουθήσουν διοικητικοί και οικονομικοί έλεγχοι, που θα αποκαλύψουν την έκταση του φαινομένου.
Εν κατακλείδι: Η αξιοπιστία της αγροτικής πολιτικής στο μικροσκόπιο
Το σκάνδαλο αυτό δεν αφορά μόνο τους μελισσοκόμους. Θίγει την ουσία της ευρωπαϊκής αγροτικής πολιτικής που στοχεύει στην προώθηση της βιώσιμης παραγωγής και της οικολογικής καλλιέργειας. Όταν οι επιδοτήσεις καταλήγουν σε χέρια χωρίς παραγωγικό αντίκρισμα, ακυρώνεται η φιλοσοφία της Πράσινης Συμφωνίας και τίθεται εν αμφιβόλω η νομιμοποίηση των ενισχύσεων στα μάτια της κοινής γνώμης.
Το διακύβευμα είναι η εμπιστοσύνη. Εμπιστοσύνη στο κράτος, στους θεσμούς, στους ελέγχους. Και κυρίως, εμπιστοσύνη των παραγωγών που επιλέγουν τον δύσκολο δρόμο της βιολογικής παραγωγής, να μην αδικούνται από εκείνους που απλώς δηλώνουν.
Η εξέλιξη της υπόθεσης αναμένεται με ενδιαφέρον και ίσως αποδειχθεί καταλύτης για ευρύτερες μεταρρυθμίσεις στο σύστημα ενισχύσεων και ενίσχυση της διαφάνειας.
