Καλοκαίρι στην Ελλάδα σημαίνει άδεια, ξεκούραση και – για τους περισσότερους εργαζόμενους – προσμονή για το πολυπόθητο επίδομα άδειας. Πρόκειται για ένα σημαντικό οικονομικό στήριγμα που αποσκοπεί στο να ενισχύσει τον προϋπολογισμό του εργαζομένου κατά τη διάρκεια των διακοπών του. Παρότι αποτελεί θεμελιωμένο δικαίωμα, αρκετοί εργαζόμενοι δεν γνωρίζουν με ακρίβεια πότε πρέπει να το λάβουν, πώς υπολογίζεται και τι προβλέπει η νομοθεσία σε περίπτωση μη καταβολής του. Στο άρθρο που ακολουθεί, θα αναλύσουμε κάθε πτυχή του επιδόματος άδειας, ώστε να είστε πλήρως ενημερωμένοι για το τι δικαιούστε.
Το επίδομα άδειας είναι ένα χρηματικό ποσό που καταβάλλεται υποχρεωτικά από τον εργοδότη στον εργαζόμενο, μαζί με τις αποδοχές της κανονικής άδειάς του. Δεν αποτελεί κάποιο έκτακτο βοήθημα ή μπόνους, αλλά αναπόσπαστο μέρος των τακτικών αποδοχών του εργαζομένου. Είναι θεσμοθετημένο από την εργατική νομοθεσία και έχει ως στόχο να προσφέρει οικονομική υποστήριξη κατά την περίοδο που ο εργαζόμενος απουσιάζει από την εργασία του για λόγους ανάπαυσης και αναψυχής.
Πότε καταβάλλεται
Η νομοθεσία προβλέπει ρητά ότι το επίδομα άδειας καταβάλλεται ταυτόχρονα με την έναρξη της κανονικής άδειας του εργαζομένου, προκαταβολικά. Αυτό σημαίνει ότι ο εργοδότης υποχρεούται να πληρώσει τόσο τις αποδοχές της άδειας όσο και το επίδομα πριν ή κατά την πρώτη ημέρα της άδειας.
Η κανονική άδεια θα πρέπει να χορηγείται εντός του ίδιου ημερολογιακού έτους και δεν μπορεί να μεταφερθεί στο επόμενο χωρίς τεκμηριωμένο λόγο. Αν ο εργοδότης δεν τη χορηγήσει, τότε ο εργαζόμενος δικαιούται διπλές αποδοχές άδειας, όχι όμως διπλό επίδομα άδειας.
Επιπλέον, η μη έγκαιρη καταβολή του επιδόματος ή η στέρησή του, μπορεί να επιφέρει διοικητικές, ποινικές και αστικές κυρώσεις στον εργοδότη, σύμφωνα με τις διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας και τις αρμόδιες υπηρεσίες του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ).
Ο υπολογισμός του επιδόματος άδειας εξαρτάται από το είδος της σύμβασης και τον τρόπο καταβολής των αποδοχών (μηνιαίος μισθός ή ημερομίσθιο). Ο υπολογισμός γίνεται με βάση τις πραγματικές τακτικές αποδοχές του εργαζομένου – δηλαδή το μισθό του χωρίς τα επιδόματα που δεν δίνονται σταθερά κάθε μήνα.
➤ Για εργαζόμενους με μηνιαίο μισθό:
Το επίδομα αντιστοιχεί στο μισό του μηνιαίου μισθού. Δηλαδή, αν κάποιος λαμβάνει μικτό μηνιαίο μισθό 1.000 ευρώ, τότε το επίδομα άδειας που του αναλογεί είναι 500 ευρώ.
Ανώτατο όριο: Το ποσό του επιδόματος δεν μπορεί να υπερβεί τις αποδοχές 15 εργάσιμων ημερών.
➤ Για εργαζόμενους με ημερομίσθιο:
Το επίδομα υπολογίζεται ως 13 ημερομίσθια. Δηλαδή, αν κάποιος εργάζεται με ημερομίσθιο 30 ευρώ, τότε θα λάβει επίδομα άδειας 30 × 13 = 390 ευρώ.
Παράδειγμα υπολογισμού
Ας δούμε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα:
Ένας εργαζόμενος με μικτό μηνιαίο μισθό 880 ευρώ δικαιούται επίδομα άδειας ίσο με:
880 / 2 = 440 ευρώ
Αντίστοιχα, ένας εργαζόμενος με ημερομίσθιο 35 ευρώ θα λάβει:
35 × 13 = 455 ευρώ
Σημειώνεται ότι για να λάβει το πλήρες ποσό, ο εργαζόμενος θα πρέπει να έχει συμπληρώσει ένα έτος συνεχούς απασχόλησης στον ίδιο εργοδότη. Αν έχει εργαστεί λιγότερο, το ποσό υπολογίζεται αναλογικά.
Η μη καταβολή του επιδόματος άδειας αποτελεί παράβαση της εργατικής νομοθεσίας. Ο εργαζόμενος μπορεί:
- Να καταγγείλει τον εργοδότη στην Επιθεώρηση Εργασίας
- Να υποβάλει καταγγελία μέσω της πλατφόρμας του ΚΕΠΕΑ/ΓΣΕΕ
- Να προβεί σε αστική αγωγή για διεκδίκηση των χρημάτων
Στις περιπτώσεις μη χορήγησης άδειας, ο εργοδότης υποχρεούται να καταβάλει διπλές αποδοχές άδειας, ενώ το επίδομα παραμένει μία φορά υποχρεωτικό.
Ποιοι δεν δικαιούνται επίδομα αδείας
- Οι ελεύθεροι επαγγελματίες που δεν εργάζονται υπό εξαρτημένη σχέση εργασίας.
- Οι μαθητευόμενοι που δεν έχουν συμπληρώσει τον απαιτούμενο χρόνο απασχόλησης.
- Οι συμβασιούχοι μερικής απασχόλησης, που δεν έχουν συμφωνία για άδεια.
- Εργαζόμενοι που παραιτούνται πριν λάβουν την κανονική τους άδεια (λαμβάνουν αποζημίωση αντί αυτής, αλλά όχι επίδομα).
Το επίδομα άδειας δεν είναι πολυτέλεια, αλλά θεμελιωμένο εργασιακό δικαίωμα που συνοδεύει την κανονική άδεια των εργαζομένων. Αποτελεί ουσιαστική ενίσχυση για τη θερινή περίοδο, συμβάλλοντας στη σωματική και ψυχική ανανέωση του εργατικού δυναμικού. Είναι σημαντικό όλοι οι εργαζόμενοι να γνωρίζουν τα δικαιώματά τους και να τα διεκδικούν όταν αυτά παραβιάζονται. Η σωστή ενημέρωση είναι το πρώτο βήμα προς την εργασιακή αξιοπρέπεια και ισορροπία.
