Σε μια εποχή που η κοινωνική ευαισθησία γύρω από τα ζητήματα σεξουαλικής βίας βρίσκεται – και οφείλει να βρίσκεται – στο προσκήνιο, ένα σοκαριστικό συμβάν έλαβε χώρα στον Δήμο Δέλτα, προκαλώντας σάλο σε πανελλαδικό επίπεδο. Κατά τη διάρκεια συνεδρίασης του Δημοτικού Συμβουλίου, ο επικεφαλής της μείζονος αντιπολίτευσης, Ιορδάνης Δημητριάδης, προέβη σε μια δήλωση που πάγωσε την αίθουσα και προκάλεσε έντονες αντιδράσεις από παριστάμενους και κοινωνία.
Η φράση που ειπώθηκε – «Αν δεν μπορείς να αποφύγεις τον βιασμό, κοίτα να τον ευχαριστηθείς» – δεν ήταν ούτε σαρδάμ ούτε απλή ατυχής διατύπωση. Ήταν μια σκόπιμη παρομοίωση με στόχο να τονιστεί – κατά τον ομιλητή – η αδυναμία αντιμετώπισης ενός περιβαλλοντικού προβλήματος. Ωστόσο, η επιλογή αυτής της φράσης, που αναπαράγει μια εξαιρετικά προσβλητική και επικίνδυνη κουλτούρα γύρω από τον βιασμό, ξεπέρασε κάθε όριο πολιτικής και ανθρώπινης ευπρέπειας.
Η επίμαχη συνεδρίαση πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο συζήτησης για τη λειτουργία ενός εργοστασίου επεξεργασίας μετάλλων (ψευδαργύρου και χαλκού) στη Βιομηχανική Περιοχή της Σίνδου, σε πολύ κοντινή απόσταση από κατοικημένες περιοχές του Δήμου Δέλτα. Οι ανησυχίες των πολιτών σχετικά με τη δημόσια υγεία και την περιβαλλοντική επιβάρυνση ήταν στο επίκεντρο, ενώ η διοίκηση του δήμου ζητούσε αναλυτικά επιστημονικά στοιχεία και αξιολογήσεις για τη δραστηριότητα της μονάδας.
Ο Ιορδάνης Δημητριάδης, επικεφαλής της αντιπολιτευόμενης παράταξης «Νέα Πορεία», σχολιάζοντας τη φαινομενική αδυναμία του δήμου να σταματήσει τη λειτουργία του εργοστασίου, είπε επί λέξει:
«Αν δεν μπορείς να αποφύγεις τον βιασμό, κοίτα να τον ευχαριστηθείς».
Η φράση ειπώθηκε δημοσίως, μπροστά σε γυναίκες δημοτικούς συμβούλους και στη δήμαρχο του Δήμου Δέλτα, Γερακίνα Μπισμπινά, η οποία – όπως και πολλοί άλλοι παριστάμενοι – έμεινε εμβρόντητη.
Η δήλωση προκάλεσε άμεση αμηχανία, αίσθημα σοκ και σφοδρές αντιδράσεις εντός της αίθουσας. Η αντιδήμαρχος Σοφία Μαυρίδου δήλωσε ότι η φράση αυτή είναι απόλυτα προσβλητική, ειδικά για τις γυναίκες, και δεν έχει καμία θέση ούτε στον δημόσιο διάλογο ούτε σε οποιοδήποτε επίπεδο αυτοδιοικητικής συζήτησης.
Οι αντιδράσεις
Η φράση πυροδότησε θύελλα αντιδράσεων και εκτός δημοτικού συμβουλίου. Η δημοτική αρχή εξέδωσε επίσημη ανακοίνωση καταδικάζοντας απερίφραστα τη δήλωση και κάλεσε τον κ. Δημητριάδη να ζητήσει δημόσια συγγνώμη. Στην ανακοίνωση τονιζόταν πως «τέτοιες φράσεις δεν έχουν θέση ούτε σε κουβέντες καφενείου, πόσο μάλλον σε έναν θεσμικό χώρο, όπως είναι το δημοτικό συμβούλιο».
Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκαν και πολλοί γυναικείοι φορείς, οργανώσεις, καθώς και η Επιτροπή Ισότητας των Φύλων της ΚΕΔΕ. Η Χρύσα Αράπογλου, πρόεδρος της Επιτροπής και δήμαρχος Καλαμαριάς, χαρακτήρισε τη δήλωση ως επικίνδυνη, σημειώνοντας πως «κανονικοποιεί τη βία κατά των γυναικών και ενισχύει την κουλτούρα του βιασμού», ενώ ανακοίνωσε την πρόθεσή της να θέσει το θέμα στην επόμενη συνεδρίαση της ΚΕΔΕ.
Η Ένωση Γυναικών Ελλάδας επεσήμανε ότι τέτοιου είδους δηλώσεις θολώνουν τα όρια μεταξύ πολιτικής ρητορικής και ρητορικής μίσους, τονίζοντας πως ο βιασμός δεν μπορεί να χρησιμοποιείται ποτέ ως «μεταφορά» ή σχήμα λόγου – ακόμα κι αν η πρόθεση δεν ήταν κυριολεκτική.
Μετά τις οργισμένες αντιδράσεις, ο Ιορδάνης Δημητριάδης εξέδωσε ανακοίνωση στην οποία επιχείρησε να ανασκευάσει, χωρίς όμως να ζητήσει ρητά συγγνώμη. Ανέφερε ότι η φράση αποσκοπούσε σε μια «έντονη μεταφορά για την αδυναμία πολιτικής αντίδρασης μπροστά σε ένα τετελεσμένο γεγονός». Τόνισε ότι δεν είχε σκοπό να προσβάλει κανέναν και πως «παραποιήθηκαν οι προθέσεις του».
Ωστόσο, το βάρος των λόγων του είχε ήδη προκαλέσει ανεπανόρθωτη ζημιά, καθώς η δήλωσή του αντιμετωπίστηκε από το κοινό όχι ως μια απλή ατυχή στιγμή, αλλά ως ένδειξη βαθύτερων αντιλήψεων που ελαφραίνουν ή και αστειεύονται με τη σεξουαλική βία.
Η υπόθεση του Δήμου Δέλτα δεν είναι απλώς άλλο ένα πολιτικό ολίσθημα. Είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα του πώς η γλώσσα μπορεί να μετατραπεί σε όπλο ― είτε συνειδητά είτε ασυνείδητα ― και να θρέψει αντιλήψεις που υπονομεύουν τις αξίες της ισότητας, του σεβασμού και της αξιοπρέπειας.
Η πολιτική και κοινωνική καταδίκη υπήρξε σαφής και άμεση, κάτι που αποτελεί ελπιδοφόρο δείγμα πως οι θεσμοί και η κοινωνία έχουν πλέον ελάχιστη ανοχή σε ρητορικές που νομιμοποιούν ή ελαφραίνουν τη βία.
Το περιστατικό αναδεικνύει επίσης την ανάγκη για ενσυναίσθηση και υπευθυνότητα στον δημόσιο λόγο. Οι λέξεις έχουν δύναμη. Και όταν αυτές ξεστομίζονται από χείλη εκπροσώπων του λαού, η ευθύνη τους δεν είναι απλώς προσωπική – είναι συλλογική, ηθική και πολιτική.
