🕯️ Τι συνέβη στο Δίστομο – 10 Ιουνίου 1944
Στις 10 Ιουνίου 1944, δυνάμεις της Waffen‑SS, συγκεκριμένα η 2η εταιρεία του I/7 τάγματος της 4ης SS Polizei Panzergrenadier Division, με επικεφαλής τον SS-Hauptsturmführer Fritz Lautenbach, εισέβαλαν στο Δίστομο της Βοιωτίας ως ανταπόδοση ύστερα από επίθεση ανταρτών της ELAS στα γύρω χωριά.
Η βία κατέληξε σε μαζικό έγκλημα: 228 αθώοι κάτοικοι, συμπεριλαμβανομένων 117 γυναικών, 111 ανδρών και 53 παιδιών, εκτελέστηκαν με φρικτό τρόπο – μωρά πήραν πισώπλατα, έγκυες μαχαιρώθηκαν, ο ιερέας αποκεφαλίστηκε – και το χωριό κάηκε ολοσχερώς .
Ο Διεθνής Ερυθρός Σταυρός κατέγραψε σοκαριστικές εικόνες: πτώματα να κρέμονται στα δέντρα, σφαγές βίαιες και ανελέητες .
Ιστορικό και δικαστική διαδρομή
- Οι ενέργειες των ναζί θεωρούνται κλασικό παράδειγμα “τεράστιου πολεμικού εγκλήματος” στην κατεχόμενη Ελλάδα .
- Το 1997, κληρονόμοι των θυμάτων προσέφυγαν σε ελληνικό δικαστήριο (Λιβαδειάς), το οποίο το 2000 δέχθηκε να καταβάλει 28 εκατ. ευρώ σε αποζημιώσεις .
- Η ελληνική απόφαση δεν εκτελέστηκε καθώς απαιτούνταν έγκριση υπουργού Δικαιοσύνης που δεν δόθηκε.
- Το 2003, γερμανικά δικαστήρια απέρριψαν την απαίτηση με βάση τη διεθνή “ασυλία” των κυρίαρχων κρατών .
- Οι οικογένειες κέρδισαν έφεση σε ιταλικό δικαστήριο το 2008, με δικαίωμα κατάσχεσης γερμανικής ιδιοκτησίας (έπαυλη στη Λίμνη Κόμο) .
- Ωστόσο, ο Διεθνής Δικαστής της Χάγης (ICJ) το 2012 επέβαλε γερμανική κρατική ασυλία .
- Το 2014 το Ιταλικό Συνταγματικό Δικαστήριο αμφισβήτησε νόμιμους περιορισμούς ασυλίας για εγκλήματα πολέμου .
Γιατί παραμένει επίκαιρο;
- Διαρκής αγώνας για δικαίωση: Παρά τις δικαστικές αποφάσεις, δεν έχουν καταβληθεί οι αποζημιώσεις. Οι οικογένειες συνεχίζουν μέχρι σήμερα τη νομική πίεση .
- Ηθικό και πολιτικό αίτημα: Η ελληνική Πολιτεία, κυρίως τα τελευταία χρόνια, έχει απειλήσει ότι θα επιβάλει κατάσχεση σε γερμανικά περιουσιακά στοιχεία στην Ελλάδα – πολιτικό χαρτί, αλλά μια ισχυρή ηχηρή υπενθύμιση των ιστορικών ευθυνών .
- Σχέσεις Ελλάδας‑Γερμανίας: Η υπόθεση Διστόμου συχνά επιστρέφει στο πλαίσιο της έντονης επανάστασης για αποζημιώσεις, ειδικά όταν αναζωπυρώνονται οι εντάσεις για οικονομικά ζητήματα (π.χ. κρίση, δάνεια, αρχαιολογική κληρονομιά) .
- Μνήμη και εκπαίδευση: Το Μουσείο στο σχολείο του Διστόμου, το μνημείο με τα οστά, οι εκδηλώσεις και η διδασκαλία στα σχολεία διατηρούν τη συλλογική μνήμη ζωντανή, ώστε το “ποτέ ξανά” να έχει ουσία .
Το Δίστομο του 1944 παραμένει ένα σκοτεινό σύμβολο της ναζιστικής αγριότητας και έναν κινούμενο κόμβος της διαχρονικής μάχης για ιστορική δικαιοσύνη. Η ιστορία του εμπεριέχει:
- Την απόλυτη βαρβαρότητα των πολεμικών εγκλημάτων.
- Τον διαχρονικό πόνο και τις διαγενεακές πληγές που άφησαν.
- Τον επίμονο νομικό και ηθικό αγώνα για αποζημιώσεις.
- Τη σημασία της μνήμης για την οικοδόμηση βελτιωμένων σχέσεων και της σημασίας της θύμησης για το μέλλον.
🌿 Να προσευχόμαστε για ειρήνη, να μαθαίνουμε από το παρελθόν και να συνεχίζουμε τον αγώνα υπέρ της δικαιοσύνης.
