Μια σημαντική νίκη για την Ελλάδα αλλά και για ολόκληρη την Ευρώπη σημειώθηκε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, καθώς εγκρίθηκε με ευρεία πλειοψηφία η πρόταση του Έλληνα ευρωβουλευτή Μάνου Φαραντούρη για παράταση κατά 18 μήνες της προθεσμίας απορρόφησης των κονδυλίων από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF). Η εξέλιξη αυτή θεωρείται κρίσιμη, ιδιαίτερα σε μια περίοδο που αρκετά κράτη-μέλη δυσκολεύονται να τηρήσουν τα προβλεπόμενα χρονοδιαγράμματα υλοποίησης έργων και μεταρρυθμίσεων.
Η τροπολογία που κατέθεσε ο κ. Φαραντούρης, και ενσωματώθηκε στην γενικότερη ρύθμιση για τη διαχείριση του RRF, προβλέπει ότι τα κράτη-μέλη θα έχουν πλέον προθεσμία έως τα μέσα του 2027 για την ολοκλήρωση των έργων και την πλήρη απορρόφηση των ευρωπαϊκών πόρων. Ο αρχικός χρονικός ορίζοντας έληγε στο τέλος του 2026, γεγονός που είχε προκαλέσει ανησυχία σε πολλές χώρες – ανάμεσά τους και η Ελλάδα – για το αν θα προλάβαιναν να ολοκληρώσουν τις προβλεπόμενες επενδύσεις.
Μια πρόταση με ευρωπαϊκό αποτύπωμα
Η πρόταση του Έλληνα ευρωβουλευτή δεν ήταν απλώς ελληνικής εμβέλειας. Στηρίχθηκε από ευρύτερες πολιτικές ομάδες του Ευρωκοινοβουλίου, ενώ και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εμφανίστηκε θετική ως προς την ανάγκη ευελιξίας, δεδομένων των έκτακτων συνθηκών που επικρατούν τα τελευταία χρόνια. Η πανδημία, η ενεργειακή κρίση, ο πόλεμος στην Ουκρανία και η επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας, προκάλεσαν καθυστερήσεις στην υλοποίηση και διαχείριση έργων, οδηγώντας αρκετές χώρες να ζητούν περισσότερο χρόνο.
Η τροπολογία προβλέπει πως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποχρεούται εντός τριών μηνών να εκδώσει τις απαραίτητες κατευθυντήριες οδηγίες και ρυθμίσεις για την εφαρμογή της παράτασης, ενώ τα κράτη-μέλη καλούνται να επικαιροποιήσουν τα εθνικά τους σχέδια ανάκαμψης ώστε να αξιοποιήσουν το επιπλέον χρονικό περιθώριο.
Η Ελλάδα είναι από τις χώρες που έχουν στηριχθεί ιδιαίτερα στο Ταμείο Ανάκαμψης, με εγκεκριμένα σχέδια που ξεπερνούν τα 30 δισ. ευρώ. Η επιπλέον 18μηνη παράταση δίνει ανάσα σε υπουργεία, δημόσιες υπηρεσίες και φορείς που διαχειρίζονται έργα σε τομείς όπως:
- Ψηφιακός μετασχηματισμός του κράτους και της οικονομίας
- Πράσινη μετάβαση και ενεργειακή αναβάθμιση
- Εκπαίδευση, δεξιότητες και απασχόληση
- Υγεία και κοινωνική συνοχή
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, ήδη υπάρχει σχέδιο αναπροσαρμογής των υλοποιούμενων έργων ώστε να καλυφθούν οι καθυστερήσεις που προέκυψαν από τις αλλαγές στις τιμές πρώτων υλών, τα εμπόδια στις διεθνείς εφοδιαστικές αλυσίδες και την έλλειψη τεχνικού προσωπικού σε κρίσιμους τομείς.
Ο Μάνος Φαραντούρης, αμέσως μετά την ψήφιση της πρότασης, δήλωσε:
«Πρόκειται για μια μεγάλη νίκη της λογικής και της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης. Η παράταση δεν αποτελεί χαλάρωση, αλλά έμπρακτη στήριξη στις κοινωνίες που προσπαθούν να ανακάμψουν με σχέδιο, διαφάνεια και συνέπεια».
Οι αντιδράσεις από τους κόλπους του Ευρωκοινοβουλίου ήταν κυρίως θετικές, αν και υπήρξαν επιφυλάξεις από ορισμένες πιο συντηρητικές φωνές, που εκφράζουν τον φόβο πως μια μακρά περίοδος απορρόφησης ενδέχεται να μειώσει την πίεση για γρήγορες μεταρρυθμίσεις. Ωστόσο, η πλειοψηφία συμφώνησε πως είναι προτιμότερη η ολοκλήρωση των έργων με σταθερότητα και ποιότητα, παρά η ματαίωσή τους λόγω ασφυκτικών προθεσμιών.
Τα επόμενα βήματα
Μετά την ψήφιση της τροπολογίας, αναμένονται:
- Η επίσημη επικύρωση από το Συμβούλιο της Ε.Ε.
- Η έκδοση των κανονιστικών πράξεων από την Κομισιόν για την προσαρμογή του νομικού πλαισίου.
- Η επικαιροποίηση των εθνικών σχεδίων από τα κράτη-μέλη και η έγκρισή τους από την Επιτροπή.
Η διαδικασία αναμένεται να ολοκληρωθεί έως το φθινόπωρο του 2025, οπότε και θα τεθεί σε πλήρη ισχύ το νέο χρονοδιάγραμμα απορρόφησης.
Η έγκριση της πρότασης Φαραντούρη για την παράταση του Ταμείου Ανάκαμψης ανοίγει ένα νέο παράθυρο ευκαιρίας για τις ευρωπαϊκές οικονομίες. Για την Ελλάδα, η απόφαση αποτελεί ένα πολύτιμο εργαλείο προκειμένου να ενισχυθεί η σταθερότητα, να υλοποιηθούν ουσιαστικές επενδύσεις και να προχωρήσει η οικονομία σε ένα πιο βιώσιμο μοντέλο ανάπτυξης. Το μεγάλο στοίχημα πλέον είναι η αποτελεσματικότητα. Ο χρόνος δόθηκε – η αξιοποίησή του μένει να αποδειχθεί στην πράξη.
