Στην Ελλάδα του 2025, όπου ο τουρισμός γνωρίζει πρωτοφανή άνθιση και τα νησιά κατακλύζονται από ταξιδιώτες, κάποιοι συμπολίτες μας βιώνουν έναν άλλου είδους αποκλεισμό. Δεν είναι ορατός με την πρώτη ματιά, αλλά στοιχειώνει την ίδια την καρδιά του συστήματος: την ισότητα, την πρόσβαση και τον σεβασμό στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια.
Δύο περιστατικά που είδαν το φως της δημοσιότητας τις τελευταίες ημέρες, μας υπενθυμίζουν με ωμό τρόπο ότι τα άτομα με αναπηρία ή σοβαρά προβλήματα υγείας συχνά αντιμετωπίζονται ως “βάρος”, ακόμη και στις πιο αυτονόητες δραστηριότητες – όπως ένα απλό ταξίδι με πλοίο.
Το χρονικό της ντροπής
Το πρώτο περιστατικό: Καρδιοπαθής γυναίκα σε πλαστική καρέκλα δίπλα στα οχήματα
Η αρχή έγινε με μια καταγγελία που προκάλεσε σοκ. Μια γυναίκα με σοβαρότατα προβλήματα υγείας – καρδιοπάθεια και νεφρική ανεπάρκεια – αναγκάστηκε να ταξιδέψει από τη Θάσο στην Καβάλα μέσα στο γκαράζ του φέρι μποτ, καθισμένη σε μια πλαστική καρέκλα, ανάμεσα σε αυτοκίνητα, μέσα σε ασφυκτική ζέστη.
Η κόρη της, σε κατάσταση απόγνωσης, αποκάλυψε ότι είχαν ζητήσει να μεταφερθεί η μητέρα της σε κατάλληλο χώρο μέσω αναβατορίου για ΑμεΑ, όμως το πλήρωμα είτε δεν γνώριζε είτε δεν θέλησε να συνεργαστεί. Αποτέλεσμα: η ασθενής έμεινε κάτω από συνθήκες επικίνδυνες για την υγεία της, με την κόρη της να παλεύει να τη δροσίσει με ανεμιστήρα χειρός.
«Πού να την πάω; Να ανέβει από τα σκαλοπάτια δεν μπορεί. Το αναβατόριο; Μας είπαν “δεν λειτουργεί”. Να μείνουμε εκεί κάτω. Μέσα σε καύσωνα», περιγράφει με τρεμάμενη φωνή η συνοδός της.
Το δεύτερο περιστατικό: Παιδί σε αμαξίδιο δίπλα σε εξατμίσεις
Μόλις μία ημέρα αργότερα, ένα ακόμα περιστατικό έρχεται να προστεθεί σε αυτό το θλιβερό παζλ. Ένα ανήλικο παιδί, το οποίο μετακινείται με αναπηρικό αμαξίδιο, και η μητέρα του αναγκάστηκαν να παραμείνουν στο γκαράζ καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδρομής. Ο ανελκυστήρας είτε δεν λειτουργούσε είτε δεν υπήρχε πρόθεση να χρησιμοποιηθεί, και κανένα μέλος του πληρώματος δεν προθυμοποιήθηκε να βρει λύση.
Η οικογένεια δεν είχε άλλη επιλογή από το να ταξιδέψει ανάμεσα σε εξατμίσεις και καυσαέρια, χωρίς εξαερισμό, χωρίς κλιματισμό, χωρίς ανθρώπινη φροντίδα. Το παιδί δεν είχε τη δυνατότητα να ανέβει στο κύριο κατάστρωμα, αφού η προσβασιμότητα – παρά το ότι θεωρείται νομικά κατοχυρωμένο δικαίωμα – δεν εφαρμόστηκε ποτέ στην πράξη.
Η οργή και οι πολιτικές ευθύνες
Η δημοσιοποίηση των περιστατικών προκάλεσε σφοδρές αντιδράσεις. Ο Υπουργός Ναυτιλίας Βασίλης Κικίλιας διέταξε τη διενέργεια ΕΔΕ και προανήγγειλε κυρώσεις σε πλοιάρχους και πληρώματα. Ωστόσο, οι κοινωνικές και πολιτικές αντιδράσεις δεν περιορίστηκαν σε αυτό.
Κόμματα της αντιπολίτευσης κατηγόρησαν την κυβέρνηση για εγκατάλειψη των θεμελιωδών δικαιωμάτων των ΑμεΑ. Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ έκανε λόγο για “καθημερινό αποκλεισμό ανθρώπων από την κοινωνική ζωή”, ενώ το ΠΑΣΟΚ δήλωσε ότι “η Ελλάδα 2.0 δεν μπορεί να χτίζεται πάνω σε ράμπες που δεν λειτουργούν και ανελκυστήρες που αγνοούνται”.
«Η αξιοπρέπεια δεν είναι θέμα επιλογής, είναι συνταγματικό δικαίωμα», τονίστηκε σε ανακοίνωση του Συλλόγου ΑμεΑ Ανατολικής Μακεδονίας.
Η έλλειψη λειτουργικών υποδομών, η ανεπαρκής εκπαίδευση του προσωπικού στα πλοία και η απουσία ελέγχων από το Λιμενικό συνθέτουν ένα εκρηκτικό μείγμα. Παρότι οι κανονισμοί επιβάλλουν την ύπαρξη αναβατορίων και προσβάσιμων χώρων, οι εταιρείες συχνά δεν τηρούν ούτε τα ελάχιστα.
Το φθηνότερο και “βολικότερο” για το πλήρωμα είναι να αφήσουν τους ανθρώπους στο γκαράζ. Εκεί όπου ούτε το οξυγόνο είναι επαρκές, ούτε οι συνθήκες ασφαλείς – και σίγουρα όχι ανθρώπινες. Η κοινωνική αναλγησία, συσκευασμένη σε εισιτήρια με ημερομηνία, συνεχίζει το ταξίδι της ανενόχλητη.
Τα γεγονότα που καταγράφηκαν στη Θάσο δεν είναι ατυχή στιγμιότυπα, αλλά καθρέφτες ενός βαθύτερου προβλήματος. Αν το 2025 εξακολουθούμε να μεταφέρουμε άτομα με αναπηρίες ή ασθενείς δίπλα σε εξατμίσεις και φορτηγά, τότε κάτι πάει βαθιά στραβά στο πλοίο του πολιτισμού μας.
Το κράτος, οι εταιρείες, αλλά και όλοι εμείς οφείλουμε να υψώσουμε φωνή απέναντι σε τέτοιες εικόνες ντροπής. Γιατί ο τρόπος που φερόμαστε στους πιο ευάλωτους δεν είναι παρά ο καθρέφτης του ποιοι είμαστε. Και σε αυτή την περίπτωση, η αντανάκλαση είναι κάθε άλλο παρά κολακευτική.
