Μπορεί ένας δισεκατομμυριούχος επιχειρηματίας να διαταράξει το πολιτικό κατεστημένο των ΗΠΑ; Η ίδρυση του “America Party” από τον Έλον Μασκ δημιουργεί τριγμούς στο ρεπουμπλικανικό στρατόπεδο και εγείρει κρίσιμα ερωτήματα για το μέλλον του εκλογικού τοπίου.
Η πολιτική «επαναστατικότητα» του Έλον Μασκ
Ο Έλον Μασκ δεν είναι ξένος στον θόρυβο. Από τις τεχνολογικές καινοτομίες της Tesla και της SpaceX μέχρι την ανατρεπτική εξαγορά του Twitter, κάθε του κίνηση καταφέρνει να προκαλέσει παγκόσμια προσοχή. Ωστόσο, αυτή τη φορά, ο Μασκ δεν στρέφει τους προβολείς μόνο προς την τεχνολογία ή τις αγορές. Με την επίσημη ίδρυση του “America Party” στις 5 Ιουλίου, εισέρχεται απευθείας στο πολιτικό πεδίο, με ένα όραμα που δηλώνει φιλελεύθερο, αντικρατικιστικό και προσανατολισμένο στην τεχνολογία.
Η επιλογή της ημερομηνίας μόνο τυχαία δεν είναι: ανήμερα της Ανεξαρτησίας των Ηνωμένων Πολιτειών, ο Μασκ ανακοίνωσε τη γέννηση ενός νέου κόμματος, επικαλούμενος την ανάγκη για μια «τρίτη φωνή» στο πολιτικό σκηνικό των ΗΠΑ, που κυριαρχείται εδώ και δεκαετίες από τους Δημοκρατικούς και τους Ρεπουμπλικάνους.
Η γέννηση του “America Party”: Ένα tweet που τα αλλάζει όλα
Η απαρχή του κόμματος ξεκίνησε μέσα από μία διαδικτυακή δημοσκόπηση στην πλατφόρμα Χ (πρώην Twitter), όπου ο Μασκ ρώτησε τους εκατομμύρια ακολούθους του αν οι ΗΠΑ χρειάζονται ένα νέο κόμμα. Πάνω από 1,2 εκατομμύρια χρήστες ψήφισαν, με περίπου 65% να απαντούν καταφατικά. Ανταποκρινόμενος σε αυτή τη λαϊκή, έστω και ψηφιακή, πίεση, ο Μασκ ανακοίνωσε την ίδρυση του “America Party”, τονίζοντας ότι θα προσφέρει ένα εναλλακτικό πολιτικό όραμα που δεν εξαρτάται από τα συμφέροντα των παραδοσιακών κομμάτων.
Ιδεολογικό στίγμα: Φορολογική υπευθυνότητα, τεχνολογία και… bitcoin
Το νέο κόμμα δεν ακολουθεί μία παραδοσιακή δεξιά ή αριστερή κατεύθυνση. Ο Μασκ το παρουσιάζει ως ένα πολιτικό όχημα που συνδυάζει την οικονομική ελευθερία, την τεχνολογική καινοτομία και τη μείωση της κρατικής παρέμβασης. Ανάμεσα στις πρώτες θέσεις που παρουσίασε ο ίδιος ή εκπρόσωποι του κινήματος, περιλαμβάνονται:
- Η υιοθέτηση των κρυπτονομισμάτων ως μέσο αντιμετώπισης της «αποτυχίας του fiat χρήματος».
- Η προώθηση της ελευθερίας έκφρασης και του «ανεξάρτητου διαδικτύου», μακριά από κυβερνητικές ρυθμίσεις.
- Η αντιμετώπιση της σπατάλης και του ελλείμματος μέσω μείωσης της γραφειοκρατίας και περιορισμού των δημοσίων δαπανών.
Η πολιτική αυτή ατζέντα αναδεικνύεται ως μία μοντέρνα εκδοχή φιλελεύθερης-τεχνοκρατικής διακυβέρνησης, αντλώντας έμπνευση από τη Silicon Valley και τους υποστηρικτές της αποκέντρωσης μέσω τεχνολογίας.
Παρά τις αρχικές εικασίες ότι ο Μασκ μπορεί να διεκδικήσει την Προεδρία, ο ίδιος δήλωσε πως το κόμμα του δεν στοχεύει άμεσα στο ανώτατο αξίωμα. Η στρατηγική του «America Party» είναι να διεκδικήσει περιορισμένο αριθμό εδρών στο Κογκρέσο—περίπου 2-3 έδρες στη Γερουσία και 8-10 στη Βουλή των Αντιπροσώπων—με σκοπό να αποκτήσει ρυθμιστικό ρόλο.
Αυτός ο στόχος δεν είναι τόσο φιλόδοξος όσο ενδεχομένως φαίνεται. Σε μια εποχή αυξανόμενης απογοήτευσης από τα δύο μεγάλα κόμματα, ένα μικρό αλλά συνεκτικό κόμμα θα μπορούσε να κρατά την ισορροπία σε κρίσιμες ψηφοφορίες.
Το ρήγμα με τον Ντόναλντ Τραμπ
Η ίδρυση του κόμματος σηματοδοτεί και τη ρήξη του Μασκ με τον πρώην πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ. Αν και στο παρελθόν είχαν δημόσιες εκφράσεις συμπάθειας, ο Μασκ αποστασιοποιήθηκε έντονα τα τελευταία χρόνια. Ο ίδιος επικρίνει την «υπερβολική σπατάλη» της κυβέρνησης Τραμπ και ιδιαίτερα την ψήφιση του νομοσχεδίου “One Big Beautiful Bill” που αύξησε το ομοσπονδιακό έλλειμμα.
Ο Τραμπ, από την πλευρά του, απάντησε με ειρωνεία και οργή, χαρακτηρίζοντας το νέο κόμμα «αστείο» και προειδοποιώντας πως θα οδηγήσει σε κατακερματισμό της δεξιάς και πιθανή ήττα των Ρεπουμπλικάνων.
Πόσο ρεαλιστική είναι η επιτυχία;
Η ιστορία δεν είναι με το μέρος του Μασκ. Στις ΗΠΑ, τα «τρίτα κόμματα» σπανίως καταφέρνουν να αποκτήσουν πολιτική επιρροή. Τα νομικά εμπόδια για την είσοδο στις ψηφοφορίες, η έλλειψη θεσμικής υποστήριξης και ο ψηφοφόρος που φοβάται την «χαμένη ψήφο» είναι μερικά από τα γνωστά εμπόδια.
Αναλυτές, όπως ο Merrick Tabor από το Georgetown, υποστηρίζουν ότι χωρίς ευρεία κοινωνική βάση και σοβαρή κομματική δομή, το America Party κινδυνεύει να είναι περισσότερο ένα πολιτικό statement παρά μια βιώσιμη πρόταση εξουσίας.
Αξιοσημείωτη είναι και η ανησυχία ορισμένων κυβερνητικών και επιχειρηματικών κύκλων, που βλέπουν το νέο εγχείρημα ως επικίνδυνο παιχνίδι εξουσίας από έναν άνθρωπο που ήδη ελέγχει κρίσιμους τομείς (διαστημικά προγράμματα, τεχνητή νοημοσύνη, αυτοκίνηση, υποδομές πληροφορίας μέσω Starlink και Χ).
Η ίδρυση του “America Party” από τον Έλον Μασκ δεν είναι απλώς ένα ακόμα πολιτικό πυροτέχνημα. Αποτελεί ίσως την πιο σοβαρή και τεκμηριωμένη προσπάθεια ενός ανεξάρτητου πολιτικού εγχειρήματος των τελευταίων δεκαετιών. Αλλά παραμένει ζητούμενο αν το όραμα αυτό μπορεί να μετουσιωθεί σε πραγματική πολιτική επιρροή, μακριά από την προσωπικότητα του ιδρυτή του.
Ο Μασκ παίζει για άλλη μια φορά με τα όρια του εφικτού και του αδιανόητου—όπως έχει κάνει στη διαστημική βιομηχανία, στην ενέργεια και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το ερώτημα όμως παραμένει: θα μπορέσει να απογειώσει ένα πολιτικό κόμμα με την ίδια επιτυχία;
Ή, θα αποδειχθεί ότι η πολιτική, σε αντίθεση με τους πυραύλους της SpaceX, δεν υπακούει μόνο στην τεχνογνωσία, αλλά και στην ιστορική βαρύτητα της λαϊκής εμπιστοσύνης;
