Σε μια εποχή έντονων κοινωνικών ανακατατάξεων, οικονομικής πίεσης και παγκόσμιων κρίσεων, η πολιτεία οφείλει να αναζητά όχι μόνο τις υλικές της ισορροπίες, αλλά και τα πνευματικά της στηρίγματα. Το Άγιον Όρος, μοναδικό στον κόσμο θεοκρατικό καθεστώς και παγκόσμιο σύμβολο της Ορθοδοξίας, αποτελεί για την Ελλάδα και τον ευρύτερο ορθόδοξο κόσμο ένα ζωντανό μνημείο πνευματικότητας, ιστορίας και πολιτιστικής συνέχειας. Σε αυτό το πνεύμα, η πρόσφατη επίσκεψη του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στην Αθωνική Πολιτεία, συνοδεύτηκε από μία μεγαλεπήβολη εξαγγελία: την ένταξη σειράς έργων συνολικού ύψους 100 εκατομμυρίων ευρώ, μέσω των ευρωπαϊκών πόρων του ΕΣΠΑ.
Το ταξίδι του Πρωθυπουργού στο Άγιο Όρος δεν ήταν απλώς μια πολιτική πράξη. Ήταν μια κίνηση γεμάτη συμβολισμούς, ένα σιωπηλό μήνυμα προς το εσωτερικό και το εξωτερικό ότι η Ελλάδα εξακολουθεί να τιμά και να επενδύει στους άξονες εκείνους που καθόρισαν διαχρονικά την ταυτότητά της: την πίστη, την παράδοση και την πολιτισμική της κληρονομιά.
📌 Το περιεχόμενο της χρηματοδότησης: Πού κατευθύνονται τα 100 εκατομμύρια ευρώ
Η εξαγγελία αφορά ένα πρόγραμμα έργων που εντάσσονται στο Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς (ΕΣΠΑ) 2021–2027 και στοχεύει στην ενίσχυση της πολιτιστικής, κοινωνικής και τεχνικής υποδομής της Αθωνικής Πολιτείας. Πιο συγκεκριμένα:
➤ Αποκατάσταση ζημιών από φυσικά φαινόμενα
Το Άγιον Όρος επλήγη πρόσφατα από σεισμικές δονήσεις, οι οποίες προκάλεσαν σημαντικές φθορές σε ιστορικά κτίσματα, μοναστικές υποδομές και υποστηρικτικές εγκαταστάσεις. Από το πακέτο των 100 εκατ., άμεση χρηματοδότηση ύψους 9 εκατομμυρίων ευρώ θα διατεθεί αποκλειστικά για την αποκατάσταση των ζημιών αυτών, ώστε να διασφαλιστεί η ασφάλεια των μοναχών και η συνέχεια της καθημερινής λατρευτικής ζωής.
➤ Συντήρηση και αποκατάσταση μονών και κειμηλίων
Μεγάλο μέρος των κονδυλίων προορίζεται για την αναστήλωση παλαιών μοναστηριών, την ενίσχυση δομικών στοιχείων, καθώς και τη συντήρηση και ψηφιοποίηση ιστορικών εγγράφων, κωδίκων και ιερών κειμηλίων. Τα έργα αυτά κρίνονται απαραίτητα για τη διατήρηση της πολιτιστικής και θρησκευτικής κληρονομιάς, όχι μόνο για τη χώρα μας αλλά και για ολόκληρο τον ορθόδοξο κόσμο.
➤ Αναβάθμιση υποδομών και φυσικού περιβάλλοντος
Σχεδιάζεται η ανακαίνιση της Αθωνιάδας Εκκλησιαστικής Σχολής, η ενίσχυση των μονοπατιών και των δρόμων που διασχίζουν την Αθωνική Χερσόνησο, η διαχείριση δασών και η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Επίσης, προβλέπεται η δημιουργία νέων δομών για τη στέγαση αστυνομικών αρχών, καθώς και τεχνολογικών εφαρμογών για τη βελτίωση της ασφάλειας και της επιτήρησης.
➤ Ενίσχυση ετήσιας επιχορήγησης
Η κυβέρνηση δεσμεύτηκε να αυξήσει τη σταθερή ετήσια επιχορήγηση προς το Άγιον Όρος από τα 2 στα 3 εκατομμύρια ευρώ, αρχής γενομένης από το 2025.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, απευθυνόμενος προς την Ιερά Κοινότητα, έκανε λόγο για το «ηθικό και εθνικό καθήκον της Πολιτείας να στηρίζει το Άγιον Όρος». Χαρακτήρισε τη χρηματοδότηση «αντίδωρο σε μια πνευματική παρακαταθήκη αιώνων» και επανέλαβε την προσήλωση της κυβέρνησης στη διατήρηση της ιδιαιτερότητας του Αγίου Όρους.
«Η Πολιτεία αναγνωρίζει και τιμά το ρόλο της Αθωνικής Πολιτείας όχι ως απομονωμένο θρησκευτικό θύλακα, αλλά ως ζωντανό οργανισμό που διδάσκει ταπεινότητα, πνευματικότητα και ιστορική συνέχεια. Είναι καθήκον μας να προστατεύσουμε αυτό το φως», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Η απόφαση αυτή έρχεται σε μια περίοδο έντονων κοινωνικών ανακατατάξεων, όπου η κρατική στήριξη της Εκκλησίας ή των θεσμών της συχνά προκαλεί συζητήσεις γύρω από το διαχωρισμό Κράτους και Εκκλησίας, καθώς και την αναγκαιότητα προτεραιοτήτων σε ζητήματα δημόσιας πολιτικής. Υπάρχει ήδη ένας κύκλος πολιτικής κριτικής που θέτει ερωτήματα για την ισοκατανομή των πόρων, την ανάγκη ενίσχυσης κοινωνικών δομών όπως η Υγεία και η Παιδεία, και τη διαφάνεια των σχετικών έργων.
Η ανακοίνωση των 100 εκατομμυρίων ευρώ για την Αθωνική Πολιτεία δεν είναι μια απλή οικονομική πράξη. Είναι ένα στίγμα πολιτικής ταυτότητας, μια απόφαση που ξεπερνά τη λογιστική διάσταση και μπαίνει στον πυρήνα της εθνικής και πολιτιστικής αυτογνωσίας. Το Άγιον Όρος, ως σύμβολο συνέχειας, απομόνωσης και ταυτόχρονα σύνδεσης με τον παγκόσμιο ορθόδοξο κόσμο, απαιτεί φροντίδα, όχι απλώς διαχείριση.
Η πρόκληση τώρα μετατοπίζεται στην πράξη: στην υλοποίηση των έργων με διαφάνεια, αξιοκρατία, σεβασμό στο περιβάλλον και στο μοναχικό βίο. Και πάνω απ’ όλα, στην καλλιέργεια της εθνικής συνείδησης πως η πολιτιστική και θρησκευτική μας κληρονομιά δεν είναι ένα απολίθωμα του παρελθόντος —είναι η ζωντανή μας συνέχεια.
