Στις 22 Μαρτίου, ο παλαιστινιακός πολιτικός σχηματισμός Φατάχ κάλεσε επίσημα τη Χαμάς να παραδώσει την εξουσία που κατέχει στη Λωρίδα της Γάζας και να επιτρέψει τον σχηματισμό μιας νέας, ενιαίας παλαιστινιακής κυβέρνησης. Η ανακοίνωση αυτή εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο προσπαθειών για επανένωση του παλαιστινιακού πολιτικού σκηνικού και ενδυνάμωση των εθνικών θεσμών.
Ιστορικό ρήξης και κατακερματισμός εξουσίας
Από το 2007, όταν η Χαμάς ανέλαβε στρατιωτικά τον έλεγχο της Λωρίδας της Γάζας μετά από ένοπλη σύγκρουση με τη Φατάχ, οι δύο πλευρές παρέμειναν βαθιά διχασμένες. Η Χαμάς διατηρεί τον έλεγχο στη Γάζα, ενώ η Φατάχ κυβερνά περιοχές της Δυτικής Όχθης μέσω της Παλαιστινιακής Αρχής, με επικεφαλής τον Μαχμούντ Αμπάς.
Πολλές απόπειρες συμφιλίωσης και κοινής διακυβέρνησης έχουν αποτύχει τα τελευταία 17 χρόνια, κυρίως λόγω διαφορών στην ιδεολογική προσέγγιση, την έλλειψη εμπιστοσύνης και τη διεθνή στάση απέναντι στη Χαμάς, η οποία θεωρείται τρομοκρατική οργάνωση από τις ΗΠΑ, την Ε.Ε. και το Ισραήλ.
Η νέα πρόταση της Φατάχ: Κυβέρνηση τεχνοκρατών
Ο ανώτερος αξιωματούχος της Φατάχ, Χουσεΐν αλ-Σέιχ, δήλωσε ότι το κίνημα ζητεί από τη Χαμάς να αποσυρθεί από τη διακυβέρνηση στη Γάζα ώστε να δημιουργηθεί μια «τεχνοκρατική κυβέρνηση εθνικής σωτηρίας» που θα ενοποιήσει τις δομές διοίκησης της Παλαιστίνης σε Γάζα και Δυτική Όχθη.
Η πρόταση, σύμφωνα με τον αλ-Σέιχ, έχει στόχο τη «συγκρότηση ενός κοινού πολιτικού συστήματος» και την προετοιμασία για νέες εκλογές που δεν έχουν διεξαχθεί από το 2006. Η Φατάχ προωθεί την ιδέα ότι μια κοινή κυβέρνηση χωρίς κομματικές έριδες είναι απαραίτητη για την ανασυγκρότηση της Γάζας, την ενίσχυση της διεθνούς υποστήριξης και τη διασφάλιση της παλαιστινιακής εσωτερικής σταθερότητας.
Απάντηση Χαμάς: Δεν είναι τόσο απλό
Η Χαμάς, διά στόματος του ανώτερου στελέχους Σάμι Αμπού Ζούχρι, απέρριψε την πρόταση της Φατάχ, χαρακτηρίζοντάς την «προσχηματική» και «απόπειρα μονομερούς ελέγχου». Τόνισε ότι κάθε συζήτηση για τη διακυβέρνηση της Γάζας θα πρέπει να βασίζεται σε μια εθνική συμφωνία και όχι σε επιβολή τετελεσμένων από τη Ραμάλα (έδρα της Παλαιστινιακής Αρχής).
Η Χαμάς υποστηρίζει ότι η ηγεσία της παραμένει νόμιμη και προσφέρει «αντίσταση» απέναντι στην ισραηλινή κατοχή, προσπαθώντας παράλληλα να κρατήσει όρθιες τις υποδομές της Γάζας κάτω από πολιορκία και καταστροφές.
Ο ρόλος της διεθνούς κοινότητας και το μέλλον της Παλαιστίνης
Η πρόταση της Φατάχ έρχεται σε μια κρίσιμη χρονική συγκυρία. Η Γάζα βιώνει τις συνέπειες ενός ανελέητου πολέμου, με δεκάδες χιλιάδες νεκρούς και ανυπολόγιστες καταστροφές. Η διεθνής κοινότητα πιέζει για κατάπαυση του πυρός και συντονισμένη ανθρωπιστική βοήθεια. Παράλληλα, υπάρχει έντονο ενδιαφέρον από πλευράς ΗΠΑ, Ε.Ε. και αραβικών κρατών για την επόμενη μέρα στην περιοχή.
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, η λύση της ενιαίας κυβέρνησης θεωρείται απαραίτητο βήμα για να υπάρξει μια βιώσιμη διαδικασία ανοικοδόμησης και μια ενοποιημένη εκπροσώπηση των Παλαιστινίων σε μελλοντικές διαπραγματεύσεις.
Η πρόταση της Φατάχ είναι σίγουρα στρατηγική: επιδιώκει να περιορίσει τη Χαμάς και να επανακτήσει πολιτικό έλεγχο στη Γάζα. Ωστόσο, χωρίς αμοιβαίες υποχωρήσεις και εγγυήσεις πολιτικής ισότητας, είναι απίθανο η Χαμάς να αποδεχθεί κάτι που εκλαμβάνει ως παράδοση άνευ όρων.
Η πορεία προς την εθνική ενότητα της Παλαιστίνης εξακολουθεί να είναι δύσβατη, όμως οι συνθήκες που έχουν δημιουργηθεί στη Γάζα καθιστούν πλέον αυτή την ενότητα πιο αναγκαία από ποτέ.
