Σε ένα κλίμα έντασης και αυξανόμενης διεθνούς προσοχής, οι αιγυπτιακές αρχές προχώρησαν τις τελευταίες ημέρες σε σειρά ενεργειών για να εμποδίσουν την προώθηση διεθνών ακτιβιστών που είχαν ως στόχο να φτάσουν στη Γάζα, συμμετέχοντας στη μεγάλη παγκόσμια πρωτοβουλία “Global March on Gaza”. Το επίκεντρο της κρίσης μεταφέρθηκε στην Ισμα’ι’λία, όπου ομάδες ακτιβιστών που προσέγγισαν την πόλη μέσω των οδικών αρτηριών της Σινά, αντιμετώπισαν μια αυστηρή –και σύμφωνα με μαρτυρίες, βίαιη– αντίδραση από τις αρχές ασφαλείας.
Οι ακτιβιστές, προερχόμενοι από περισσότερες από 80 χώρες, είχαν συγκεντρωθεί στην Αίγυπτο από τις αρχές Ιουνίου με στόχο να πραγματοποιήσουν ειρηνική πορεία προς το πέρασμα της Ράφα, που αποτελεί μία από τις ελάχιστες διόδους διαφυγής και πρόσβασης στη Λωρίδα της Γάζας. Στόχος τους, όπως δηλώνουν οι ίδιοι, ήταν να ασκήσουν πίεση στην παγκόσμια κοινότητα ώστε να αυξηθεί η ροή ανθρωπιστικής βοήθειας προς τον παλαιστινιακό πληθυσμό, ο οποίος ζει υπό ασφυκτικό αποκλεισμό και αντιμετωπίζει, σύμφωνα με τον ΟΗΕ, σοβαρό κίνδυνο λιμού.
Ωστόσο, οι αιγυπτιακές αρχές αντέδρασαν με αποφασιστικότητα. Στην Ισμα’ι’λία , περίπου 30 χιλιόμετρα από τη διασταύρωση προς το Σινά, τουλάχιστον 40 άτομα σταμάτησαν σε σταθμό διοδίων. Εκεί, σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες, οι δυνάμεις ασφαλείας περικύκλωσαν τα οχήματα των ακτιβιστών, κατάσχεσαν τα διαβατήριά τους και τους ανάγκασαν να επιστρέψουν στο Κάιρο, χωρίς να τους επιτραπεί η συνέχιση του ταξιδιού τους. Άλλοι 88 ακτιβιστές συνελήφθησαν ή τέθηκαν υπό περιορισμό κατά μήκος της διαδρομής. Η εικόνα που διαμορφώνεται είναι αυτή ενός πολύπλευρου αποκλεισμού που περιλαμβάνει αστυνομικούς ελέγχους, συνοριακούς περιορισμούς και διοικητικές απελάσεις.
Την ίδια ώρα, στο διεθνές αεροδρόμιο του Καΐρου σημειώθηκαν δεκάδες περιστατικά παρεμπόδισης. Πολλοί ακτιβιστές, παρά το ότι είχαν έγκυρες θεωρήσεις και επιστολές στήριξης από διεθνείς οργανισμούς, τέθηκαν υπό κράτηση ή απελάθηκαν – κυρίως προς την Κωνσταντινούπολη. Σύμφωνα με πηγές της διοργάνωσης, τουλάχιστον 200 άτομα αντιμετώπισαν εμπόδια κατά την είσοδό τους στη χώρα, ενώ 100 εξ αυτών παρέμεναν μέχρι και το απόγευμα της Παρασκευής σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο του αεροδρομίου, σε καθεστώς προσωρινής κράτησης.
Το αιγυπτιακό Υπουργείο Εξωτερικών έσπευσε να εξηγήσει πως η παρουσία ξένων πολιτών σε “ευαίσθητες περιοχές, όπως η χερσόνησος του Σινά, απαιτεί ειδική άδεια”, επικαλούμενο λόγους εθνικής ασφάλειας. Ορισμένες πληροφορίες θέλουν το Κάιρο να λειτουργεί υπό πίεση και από το Ισραήλ, το οποίο φέρεται να χαρακτήρισε την κινητοποίηση “απειλή για τη σταθερότητα της περιοχής”, ασκώντας παρασκηνιακή διπλωματική πίεση για να αποτραπεί η πορεία. Επιπλέον, η απειλή εξτρεμιστικής βίας στη Σινά, μετά τις αναζωπυρωμένες επιθέσεις από ισλαμιστικά στοιχεία τους τελευταίους μήνες, χρησιμοποιείται από την αιγυπτιακή πλευρά ως επιχείρημα για την πλήρη αποτροπή οποιασδήποτε συγκέντρωσης ή μετακίνησης προς τα ανατολικά.
Οι ακτιβιστές, από την πλευρά τους, καταγγέλλουν «καταπάτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων», επισημαίνοντας πως οι πράξεις τους είναι απολύτως ειρηνικές και αποσκοπούν στην ανάδειξη μιας “ξεχασμένης ανθρωπιστικής καταστροφής”. Στις δηλώσεις τους αναφέρουν ότι είχαν ειδοποιήσει τις αιγυπτιακές αρχές εκ των προτέρων και ότι δεν παραβίασαν κανέναν νόμο. Σε μία ιδιαίτερα φορτισμένη συνέντευξη τύπου, εκπρόσωποι της πρωτοβουλίας “Freedom for Gaza” κατήγγειλαν πως οι απελάσεις έγιναν χωρίς καν επίσημη αιτιολόγηση και ότι ορισμένοι ακτιβιστές υπέστησαν σωματική βία κατά τη διάρκεια της σύλληψης.
Η κατάσταση τείνει πλέον να προσλάβει διαστάσεις διεθνούς κρίσης. Η Γαλλία και η Ισπανία φέρεται να έχουν απευθύνει διαβήματα προς το αιγυπτιακό Υπουργείο Εξωτερικών ζητώντας εξηγήσεις για τη μεταχείριση των πολιτών τους. Παράλληλα, οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ΜΚΟ καταδικάζουν την «άτυπη απαγόρευση μετακίνησης», ενώ τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πλημμυρίζουν με μηνύματα αλληλεγγύης και βίντεο από τη συμπεριφορά των αρχών προς τους συλληφθέντες.
Η πορεία προς τη Γάζα, τουλάχιστον προς το παρόν, φαίνεται να έχει ανασταλεί, ωστόσο οι διοργανωτές δηλώνουν αποφασισμένοι να συνεχίσουν τον αγώνα τους μέσα από άλλες μορφές κινητοποιήσεων, όπως απεργίες πείνας, διαδικτυακές καμπάνιες και προσφυγές σε διεθνείς οργανισμούς. Ο λόγος πλέον ανήκει στη διπλωματία, αλλά και στη συνείδηση της διεθνούς κοινής γνώμης.
Η συγκυρία είναι ιδιαιτέρως κρίσιμη, καθώς οι ανάγκες στη Γάζα αυξάνονται δραματικά. Οι ανθρωπιστικές οργανώσεις κάνουν λόγο για πάνω από 1 εκατομμύριο ανθρώπους που στερούνται πρόσβασης σε καθαρό νερό και τρόφιμα, ενώ οι υποδομές υγείας καταρρέουν. Μέσα σε αυτό το σκηνικό απόγνωσης, η απαγόρευση της πρόσβασης σε ανεξάρτητους παρατηρητές και ανθρωπιστές δημιουργεί εύλογα ερωτήματα για το τι ακριβώς προσπαθούν να αποτρέψουν τα κράτη της περιοχής.
Σε κάθε περίπτωση, η Ισμαιλία έγινε το σύμβολο μιας ευρύτερης σύγκρουσης μεταξύ της κρατικής εξουσίας και της διεθνούς αλληλεγγύης. Και το ερώτημα που μένει αναπάντητο είναι αν η ανθρωπιά μπορεί να διασχίσει σύνορα, ακόμη κι όταν αυτά είναι κλειστά.
