Η “Blue Monday”, γνωστή ως η πιο καταθλιπτική ημέρα του έτους, καθιερώθηκε το 2005 και πέφτει συνήθως την τρίτη Δευτέρα του Ιανουαρίου. Παρότι έχει εξελιχθεί σε φαινόμενο με έντονη δημοσιογραφική και εμπορική προβολή, η επιστημονική της βάση είναι αμφισβητή. Ας δούμε πώς ξεκίνησε, τι αντιπροσωπεύει και γιατί συνεχίζει να προκαλεί συζητήσεις.
Ο όρος αυτός δημιουργήθηκε από τον ψυχολόγο Cliff Arnall, ο οποίος υπολόγισε μαθηματικά ότι αυτή η συγκεκριμένη μέρα είναι η πιο καταθλιπτική του έτους. Η εξίσωση του Arnall συνυπολόγιζε παράγοντες όπως:
- Τις οικονομικές δυσκολίες μετά τις γιορτές.
- Τις καιρικές συνθήκες.
- Το τέλος των εορταστικών διακοπών.
- Την αποτυχία διατήρησης των πρωτοχρονιάτικων αποφάσεων.
- Το αίσθημα απογοήτευσης που φέρνει η επιστροφή στην καθημερινότητα.
Η “Blue Monday” αποτέλεσε μέρος μιας διαφημιστικής καμπάνιας ταξιδιωτικού γραφείου, που στόχο είχε να προωθήσει τις κρατήσεις διακοπών ως “αντίδοτο” στη θλίψη.
Οι επιστήμονες έχουν απορρίψει την εγκυρότητα της Blue Monday, χαρακτηρίζοντάς την ως ψευδοεπιστήμη. Η εξίσωση του Arnall θεωρείται υπερβολικά γενικευμένη και αόριστη, καθώς τα συναισθήματα και η ψυχική υγεία επηρεάζονται από πολλούς υποκειμενικούς παράγοντες που δεν μπορούν να χωρέσουν σε έναν μαθηματικό τύπο.
Επιπλέον, η διάδοση του όρου οφείλεται κυρίως στη δύναμη του μάρκετινγκ και όχι σε επιστημονικά δεδομένα. Παρά τη μη επιστημονική της βάση, συνεχίζει να κεντρίζει το ενδιαφέρον και να προκαλεί συζητήσεις.
Η επιτυχία της οφείλεται εν μέρει στη χρονική συγκυρία:
- Οικονομικές πιέσεις: Οι περισσότεροι άνθρωποι νιώθουν το βάρος των εξόδων των γιορτών τον Ιανουάριο.
- Καιρικές συνθήκες: Σε πολλές χώρες του βόρειου ημισφαιρίου, ο Ιανουάριος χαρακτηρίζεται από κρύο, λιγοστό φως και μικρές μέρες, που επηρεάζουν αρνητικά τη διάθεση.
- Νέο έτος: Οι αποτυχημένες πρωτοχρονιάτικες αποφάσεις ενισχύουν την απογοήτευση.
Η έννοια της Blue Monday χρησιμοποιείται επίσης ως εργαλείο μάρκετινγκ για προϊόντα που υπόσχονται “βελτίωση διάθεσης”, όπως ταξίδια, βιβλία αυτοβοήθειας και προγράμματα γυμναστικής.
Η ημέρα αυτή μπορεί να προσφέρει μια αφορμή για συζήτηση σχετικά με την ψυχική υγεία, αλλά ειδικοί τονίζουν ότι:
- Η κατάθλιψη είναι σοβαρή ψυχική ασθένεια και δεν περιορίζεται σε μία μέρα.
- Η επικέντρωση σε μια «καταθλιπτική μέρα» υποβαθμίζει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν όσοι πάσχουν από κατάθλιψη καθημερινά.
Αν και είναι περισσότερο μύθος, ο Ιανουάριος μπορεί να είναι προκλητικός. Μερικές πρακτικές συμβουλές για να βελτιώσετε τη διάθεσή σας:
- Επικεντρωθείτε σε μικρές νίκες: Ξεκινήστε με ρεαλιστικούς στόχους.
- Φροντίστε την υγεία σας: Κάντε τακτική άσκηση, τρώτε ισορροπημένα και κοιμηθείτε επαρκώς.
- Μιλήστε σε φίλους ή ειδικούς: Η κοινωνική υποστήριξη είναι σημαντική.
- Ενισχύστε τη θετική σκέψη: Εστιάστε σε πράγματα για τα οποία είστε ευγνώμονες.
Η Blue Monday μπορεί να μην είναι επιστημονικά τεκμηριωμένη, αλλά μας θυμίζει τη σημασία της ψυχικής υγείας και της αυτοφροντίδας. Αντί να εστιάζουμε σε αρνητικά συναισθήματα, μπορούμε να τη δούμε ως ευκαιρία να αναθεωρήσουμε τη στάση μας και να υποστηρίξουμε τους ανθρώπους γύρω μας.
