Η καθημερινότητα στις μεγάλες πόλεις της Ελλάδας δοκιμάζεται – όχι μόνο από τον ρυθμό της ζωής, την αγωνία του χρόνου και τις επαγγελματικές υποχρεώσεις, αλλά και από έναν… σταθερό εχθρό: την κυκλοφορία στους δρόμους. Η 14η Ιουλίου αποκαλύπτει για ακόμα μια φορά το διαχρονικό πρόβλημα που ταλαιπωρεί χιλιάδες πολίτες σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και άλλες μεγάλες αστικές περιοχές. Η αστική κινητικότητα έχει μετατραπεί από απλή συνήθεια σε καθημερινή πρόκληση, με οδηγούς και επιβάτες να εγκλωβίζονται στους μεγάλους οδικούς άξονες, αναζητώντας τρόπο να φτάσουν έγκαιρα στους προορισμούς τους.
Από νωρίς το πρωί της Δευτέρας, οι δρόμοι άρχισαν να γεμίζουν, καθώς χιλιάδες πολίτες επέστρεφαν στους ρυθμούς της εβδομάδας. Οι θερμοκρασίες του Ιουλίου, οι εκκρεμότητες πριν τις θερινές άδειες και τα έργα οδοποιίας που εκτελούνται σε κομβικά σημεία δημιούργησαν ένα εκρηκτικό μείγμα, το οποίο αποτυπώθηκε καθαρά στους χάρτες κυκλοφοριακής συμφόρησης.
Ας δούμε αναλυτικά την εικόνα στους δρόμους των δύο μεγαλύτερων πόλεων της χώρας.
Αθηναϊκοί δρόμοι: Στα όρια της υπομονής
Στην Αττική, οι κυκλοφοριακές πιέσεις χτύπησαν «κόκκινο». Η αρχή έγινε στον Κηφισό, που από τις πρώτες πρωινές ώρες άρχισε να παρουσιάζει εικόνα ασφυξίας. Στην κάθοδο του Κηφισού από Κηφισιά έως Κόκκινο Μύλο, η κυκλοφορία κινούταν με πολύ αργούς ρυθμούς. Η άνοδος, από Άγιο Ιωάννη Ρέντη έως και τη Νέα Κηφισιά, παρουσίαζε ακόμη πιο έντονα προβλήματα, με οχήματα να παραμένουν ακινητοποιημένα για μεγάλα χρονικά διαστήματα.
Στο ίδιο μοτίβο κινήθηκε και η Αττική Οδός, με καθυστερήσεις που ξεπέρασαν τα 30 λεπτά στο ρεύμα προς Ελευσίνα – κυρίως από τον κόμβο της Μαραθώνος έως εκείνον της Μεταμόρφωσης. Η κατάσταση δεν ήταν καλύτερη ούτε στο ρεύμα προς το αεροδρόμιο, όπου τα οχήματα κινούνταν με μεγάλη δυσκολία στην περιοχή Ηρακλείου έως Πεντέλης. Οι έξοδοι προς Κηφισό, Κατεχάκη και Λεωφόρο Δημοκρατίας εμφάνιζαν «ουρές» οχημάτων.
Στους κεντρικούς δρόμους της Αθήνας, η εικόνα ήταν απογοητευτική. Η Πανεπιστημίου, η Ακαδημίας, η Σταδίου και η Συγγρού έμοιαζαν με ποτάμια μεταλλικών κουτιών που δεν προχωρούσαν. Ο συνδυασμός με τα φανάρια, τις λεωφορειολωρίδες και τα έργα που εκτελούνται σε διάφορα σημεία δημιούργησε συνθήκες έντασης και εκνευρισμού.
Ακόμα και στους δρόμους των νοτίων προαστίων, όπως η Λεωφόρος Βουλιαγμένης και η Ποσειδώνος, τα προβλήματα ήταν εμφανή. Καθυστέρηση παρατηρήθηκε και στο παραλιακό μέτωπο, ιδιαίτερα στο ρεύμα προς Πειραιά, ενώ αυξημένη κυκλοφορία κατεγράφη στη Λεωφόρο Αθηνών προς Κόρινθο.
Πέρα από τη σημερινή συμφόρηση, αξίζει να σημειωθεί πως το υπουργείο Υποδομών εξετάζει παρεμβάσεις, όπως νέες εξόδους στην Αττική Οδό στον κόμβο της Μεταμόρφωσης, για την καλύτερη διαχείριση της ροής των οχημάτων, ενώ εξετάζεται και η υλοποίηση έξυπνων σηματοδοτών σε μεγάλες διασταυρώσεις. Ωστόσο, η υλοποίηση αυτών των μέτρων απαιτεί χρόνο, χρήμα και – κυρίως – πολιτική βούληση.
Θεσσαλονίκη: Όταν ο Κ.Ο.Κ. γίνεται προαιρετικός
Στον Βορρά, η εικόνα είναι εξίσου προβληματική. Η Θεσσαλονίκη, η οποία αντιμετωπίζει εδώ και χρόνια κυκλοφοριακή πίεση, είδε σήμερα τα φανάρια της να παραβιάζονται με αδιαφορία. Στο χαρακτηριστικό παράδειγμα της διασταύρωσης της Εγνατίας με την οδό Λαγκαδά (στο φανάρι του Βαρδάρη), μέσα σε λίγα λεπτά τουλάχιστον πέντε οχήματα πέρασαν με κόκκινο – χωρίς καμία παρέμβαση της τροχαίας, χωρίς κανενός είδους ελεγκτική παρουσία.
Τα δεδομένα από την πλατφόρμα TrafficThess επιβεβαιώνουν πως οι βασικές αρτηρίες της πόλης, όπως η Τσιμισκή, η Εγνατία και η Λαγκαδά, παρουσίαζαν σημαντική καθυστέρηση, με μέσες ταχύτητες οχημάτων κάτω των 10 χιλιομέτρων την ώρα. Ιδιαίτερα δύσκολες ήταν οι συνθήκες στην περιφερειακή οδό, όπου η κίνηση παρέμεινε ιδιαίτερα αυξημένη καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας.
Η έλλειψη σεβασμού στον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας, σε συνδυασμό με τη χαμηλή παρουσία τροχονόμων και την απουσία οργανωμένων χώρων στάθμευσης, εντείνουν το κυκλοφοριακό πρόβλημα της Θεσσαλονίκης, καθιστώντας το όχι μόνο πρακτικό, αλλά και πολιτισμικό ζήτημα.
Δεν είναι όμως μόνο η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη που υποφέρουν. Πόλεις όπως η Πάτρα, το Ηράκλειο και η Λάρισα καταγράφουν επίσης αυξημένες πιέσεις, κυρίως στις ώρες αιχμής. Οι υποδομές δεν ακολουθούν τον ρυθμό της αστικοποίησης, και η χρήση ΙΧ παραμένει το κυρίαρχο μέσο μετακίνησης για την πλειονότητα των πολιτών.
Ειδικά η Αθήνα, συγκαταλέγεται στις 20 πόλεις παγκοσμίως με τα μεγαλύτερα προβλήματα κυκλοφορίας, με μέσο congestion index που ξεπερνά το 27%. Αυτή η κατάταξη – μακριά από τιμές τιμητικές – καταδεικνύει την ανάγκη για άμεσες επεμβάσεις και στρατηγικό σχεδιασμό.
Η σημερινή εικόνα των δρόμων στην Ελλάδα θυμίζει, για άλλη μια φορά, ότι η κυκλοφοριακή συμφόρηση δεν είναι ένα περιστασιακό πρόβλημα, αλλά μια δομική παθογένεια των σύγχρονων ελληνικών πόλεων. Η καθημερινή μετακίνηση έχει πάψει να είναι μια απλή διαδικασία και έχει μετατραπεί σε άσκηση επιβίωσης. Είτε πρόκειται για τον εργαζόμενο που τρέχει να προλάβει το ωράριο του, είτε για τον διανομέα που κινείται συνεχώς στους δρόμους, είτε για τη μητέρα που πηγαίνει το παιδί της στο σχολείο, η εικόνα παραμένει η ίδια: αναμονή, κόρνες, άγχος, καθυστερήσεις.
Αν κάτι χρειάζεται η Ελλάδα αυτή τη στιγμή, δεν είναι άλλες μελέτες ή διακηρύξεις – αλλά ουσιαστικά έργα, κυκλοφοριακή παιδεία, και εφαρμογή του νόμου. Μέχρι τότε, ο ελληνικός οδηγός θα συνεχίσει να «μετράει» ώρες πίσω από το τιμόνι, παγιδευμένος σε μια πραγματικότητα που μοιάζει να έχει καθιερωθεί ως «κανονικότητα».
