Στο σταυροδρόμι της δικαιοσύνης, της διαφάνειας και των ευρωπαϊκών αξιών, μια γυναίκα με απαράμιλλο θάρρος βρίσκεται στο επίκεντρο μιας από τις πιο συγκλονιστικές υποθέσεις διαφθοράς που έχει αποκαλυφθεί στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια. Η Λάουρα Κοβέσι, επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας (EPPO), βρέθηκε αντιμέτωπη όχι μόνο με ένα τεράστιο σκάνδαλο εκατομμυρίων ευρώ αλλά και με προσωπικές απειλές κατά της ζωής της και της ομάδας της. Το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ, που αγγίζει τα ανώτατα επίπεδα του κρατικού μηχανισμού, έχει ανοίξει έναν επικίνδυνο κύκλο αντιδράσεων, εκφοβισμού και πολιτικής έντασης. Ποια είναι όμως η πραγματική διάσταση της υπόθεσης, ποιοι εμπλέκονται και γιατί αυτή η έρευνα ταράζει τόσο τα νερά;
Η υπόθεση ΟΠΕΚΕΠΕ: Μια ευρωπαϊκή έρευνα αποκαλύπτει ένα δίκτυο απάτης
Η έρευνα ξεκίνησε από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία όταν εντοπίστηκαν ενδείξεις για παρατυπίες στη διαχείριση των αγροτικών επιδοτήσεων από τον ΟΠΕΚΕΠΕ (Οργανισμός Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων Προσανατολισμού και Εγγυήσεων). Οι ελεγκτές της EPPO, σε συνεργασία με τις ελληνικές αρχές, εντόπισαν περιπτώσεις στις οποίες είχαν δοθεί επιδοτήσεις για ανύπαρκτους ή εικονικούς βοσκότοπους, ψευδείς δηλώσεις καλλιέργειας και στημένες επιχειρήσεις χωρίς πραγματική παραγωγή.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, πρόκειται για οργανωμένο δίκτυο που φαίνεται να δραστηριοποιείται σε πολλές περιοχές της χώρας, αποσπώντας παρανόμως εκατομμύρια ευρώ από τα ευρωπαϊκά ταμεία. Οι ανακριτές ερευνούν την εμπλοκή άνω των 40 προσώπων, μεταξύ των οποίων πολιτικά στελέχη, υψηλόβαθμοι δημόσιοι λειτουργοί, σύμβουλοι, αλλά και ιδιωτικοί φορείς που συμμετείχαν σε εικονικές διαδικασίες αιτήσεων.
Η αντίδραση του συστήματος: Σαμποτάζ, συγκάλυψη και απειλές
Η επιχείρηση των ευρωπαϊκών εισαγγελέων δεν ήταν καθόλου εύκολη. Όπως καταγγέλλει δημόσια η ίδια η Κοβέσι, κατά τη διάρκεια των ερευνών σημειώθηκαν ενέργειες παρεμπόδισης του έργου της ομάδας της. Σύμφωνα με ρεπορτάζ, υπήρξαν περιπτώσεις σαμποτάζ, καθυστέρησης στην παράδοση κρίσιμων αρχείων και ακόμα και φυσική αντίσταση υπαλλήλων του ΟΠΕΚΕΠΕ κατά τη διάρκεια των ελέγχων. Οι πληροφορίες δείχνουν πως κάποιοι επιχείρησαν να αποκρύψουν ηλεκτρονικά μέσα και να διαγράψουν αποδεικτικά στοιχεία.
Η πιο ανησυχητική εξέλιξη, ωστόσο, ήρθε λίγο αργότερα, όταν δημοσιοποιήθηκε ότι η Κοβέσι και μέλη της ομάδας της δέχθηκαν απειλές για τη ζωή τους. Η ίδια η Ευρωπαία Εισαγγελέας δήλωσε:
«Δεν θα επιτρέψω να αποπροσανατολιστεί η κοινή γνώμη από το πραγματικό ερώτημα: Υπήρξε απάτη; Υπήρξε διαφθορά; Αυτά είναι που πρέπει να μας απασχολούν, όχι οι επιθέσεις σε εκείνους που αποκαλύπτουν την αλήθεια».
Αγροτοσυνδικαλιστές και άλλοι εκπρόσωποι του κλάδου έχουν δηλώσει δημόσια ότι δέχθηκαν πιέσεις, απειλές και εκφοβισμό, καθώς φαίνεται πως το δίκτυο διαφθοράς είχε ρίζες και πολιτική κάλυψη. Οι πληροφορίες επιβεβαιώνονται και από ευρωπαϊκές πηγές, ενώ η υπόθεση έχει λάβει μεγάλες διαστάσεις και εκτός Ελλάδας.
Η πολιτική διάσταση της υπόθεσης δεν άργησε να αναδειχθεί. Η ελληνική κυβέρνηση, αντιλαμβανόμενη τη σοβαρότητα του ζητήματος και τον θόρυβο που προκλήθηκε σε Βρυξέλλες και Αθήνα, προχώρησε σε απομάκρυνση του προέδρου του ΟΠΕΚΕΠΕ. Παράλληλα, η αντιπολίτευση έθεσε ευθέως ερωτήματα για τις ευθύνες των υπουργών Αγροτικής Ανάπτυξης Μάκη Βορίδη και Λευτέρη Αυγενάκη.
Παρότι λόγω συνταγματικής ασυλίας οι υπουργοί δεν μπορούν να διωχθούν από την EPPO, το πολιτικό βάρος είναι τεράστιο. Η αντιπολίτευση κάνει λόγο για «κουκούλωμα» και «συγκάλυψη», ενώ από την πλευρά της κυβέρνησης γίνεται προσπάθεια υποβάθμισης του θέματος ως μεμονωμένο περιστατικό.
Η κα. Κοβέσι δεν είναι μια τυχαία μορφή στο ευρωπαϊκό δικαστικό σύστημα. Πρώην Εισαγγελέας κατά της Διαφθοράς στη Ρουμανία, έγινε γνωστή για τη σύγκρουσή της με την πολιτική εξουσία της χώρας της και την επιμονή της στην εφαρμογή του νόμου, χωρίς εκπτώσεις. Η επιλογή της ως πρώτης Εισαγγελέως της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας δεν ήταν απλώς συμβολική – ήταν πολιτική δήλωση υπέρ της ανεξάρτητης Δικαιοσύνης.
Η υπόθεση ΟΠΕΚΕΠΕ αποτελεί για την ίδια και την ομάδα της μια κομβική στιγμή: είναι το πρώτο τόσο εκτεταμένο σκάνδαλο που αποκαλύπτει η EPPO σε χώρα μέλος και προκαλεί την άμεση σύγκρουση με πολιτικά και επιχειρηματικά συμφέροντα.
Η ιστορία της στην Ελλάδα δεν είναι απλώς μια δικαστική υπόθεση – είναι μια σύγκρουση αξιών. Από τη μια, ένα βαθιά ριζωμένο σύστημα πολιτικής προστασίας και ατιμωρησίας· από την άλλη, μια γυναίκα που δεν διστάζει να φτάσει στον πυρήνα της αλήθειας. Οι απειλές κατά της ζωής της, αντί να τη σιγήσουν, ενισχύουν τον σκοπό της: να μην επιτρέψει άλλη σιωπή, άλλη συγκάλυψη, άλλη λεηλασία των ευρωπαϊκών κονδυλίων.
Η Ελλάδα βρίσκεται μπροστά σε μια κρίσιμη επιλογή: θα προστατεύσει τη Δικαιοσύνη ή θα επιτρέψει τη διαιώνιση της διαφθοράς; Η στάση της κοινωνίας, των πολιτών και των θεσμών απέναντι στη Λάουρα Κοβέσι και την EPPO θα καθορίσει πολλά περισσότερα από την τύχη ενός σκανδάλου – θα δείξει αν είμαστε έτοιμοι για μια νέα, καθαρή εποχή.
