Σε μια από τις πιο συγκλονιστικές και τραγικές ιστορίες της πρόσφατης ιατρικής ειδησεογραφίας στη Σκωτία, η υπόθεση της 17χρονης Isla Sneddon έχει προκαλέσει θλίψη αλλά και έντονη δημόσια συζήτηση σχετικά με τις οδηγίες παραπομπής για τον καρκίνο σε νεαρά άτομα. Η Isla, ένα ζωηρό κορίτσι από το Airdrie του North Lanarkshire, έφυγε από τη ζωή τον Μάρτιο του 2025, έπειτα από μια μάχη που δεν είχε την ευκαιρία να ξεκινήσει εγκαίρως.
Από τον πόνο στην παραμέληση
Η Isla άρχισε να εμφανίζει πόνους και όζους στο στήθος της από το καλοκαίρι του 2022, όταν ήταν μόλις 14 ετών. Όπως συμβαίνει συχνά σε τόσο νεαρές ηλικίες, τα συμπτώματα αποδόθηκαν σε ορμονικές αλλαγές και η πιθανότητα καρκίνου δεν θεωρήθηκε σοβαρή. Η μητέρα της, ωστόσο, παρακολουθούσε στενά την κατάσταση και πίεζε για εξετάσεις. Παρά τις ανησυχίες της οικογένειας, η Isla δεν παραπέμφθηκε για περαιτέρω διερεύνηση.
Η καθοριστική στιγμή ήρθε τον Ιούνιο του 2024, όταν η γενική ιατρός της Isla υπέβαλε επείγουσα παραπομπή για υποψία καρκίνου του μαστού. Ωστόσο, βάσει των ισχυουσών εθνικών οδηγιών του NHS, η παραπομπή αυτή υποβαθμίστηκε σε «ρουτίνας», διότι η Isla ήταν κάτω των 30 ετών — το ηλικιακό όριο που θέτει το πρωτόκολλο για άμεσες παραπομπές για καρκίνο του μαστού.
Η χαμένη μάχη
Μέχρι τον Αύγουστο του 2024, η Isla είχε εξεταστεί από ειδικούς. Μια πρώτη βιοψία έδειξε ότι ο όγκος ήταν πιθανότατα καλοήθης. Όμως, μέσα σε λίγες μέρες, η κατάσταση της υγείας της επιδεινώθηκε δραματικά. Εμφανίστηκε υγρό στους πνεύμονες και γύρω από την καρδιά, ενώ ακολούθησε επείγουσα νοσηλεία στο Queen Elizabeth University Hospital της Γλασκώβης. Η διάγνωση ήταν σοκαριστική: σάρκωμα του μαστού, ένα σπάνιο και επιθετικό είδος καρκίνου, που είχε ήδη εξαπλωθεί στους λεμφαδένες, την καρδιά και τους πνεύμονες.
Παρά τις ηρωικές προσπάθειες των γιατρών, η πρόγνωση ήταν δυσοίωνη. Η Isla ξεκίνησε χημειοθεραπεία με κουράγιο και ελπίδα, αλλά τον Μάρτιο του 2025, λίγες εβδομάδες πριν κλείσει τα 18, άφησε την τελευταία της πνοή, έχοντας χάσει μια μάχη που ίσως μπορούσε να είχε κερδηθεί αν είχε ξεκινήσει νωρίτερα.
Η φωνή της οικογένειας ως κάλεσμα για αλλαγή
Η οικογένεια της Isla δεν μένει σιωπηλή. Η ξαδέλφη της, Mairi McGhee, μίλησε δημόσια για τις ανεπάρκειες του συστήματος, χαρακτηρίζοντας την υπόθεση «σφάλμα του πρωτοκόλλου». Τονίζει ότι η υποβάθμιση της παραπομπής της Isla βασίστηκε σε αριθμούς και όχι στην κλινική κρίση. Μαζί με την οικογένεια, ξεκίνησε εκστρατεία συλλογής υπογραφών για να τροποποιηθεί το πλαίσιο παραπομπών, με στόχο καμία άλλη οικογένεια να μην βιώσει παρόμοιο δράμα.
Η εκστρατεία έχει ήδη συγκεντρώσει δεκάδες χιλιάδες υπογραφές, ενώ η υπόθεση της Isla παρουσιάστηκε στο σκωτσέζικο κοινοβούλιο. Η πολιτικός Jackie Baillie αποκάλεσε την υπόθεση «σκάνδαλο» και απαίτησε άμεση αναθεώρηση των κατευθυντήριων γραμμών.
Οι αντιδράσεις του NHS και η πρόκληση της μεταρρύθμισης
Το NHS Σκωτίας αναγνώρισε την υπόθεση και επεσήμανε ότι από τον Απρίλιο του 2024 λειτουργεί μια νέα πλατφόρμα εκπαίδευσης, το “Gateway C”, με σκοπό την ενίσχυση της πρώιμης διάγνωσης καρκίνου από γιατρούς πρώτης γραμμής. Ωστόσο, η ιστορία της Isla φανερώνει ότι τέτοιες πρωτοβουλίες είτε δεν εφαρμόζονται με συνέπεια είτε δεν είναι ακόμη επαρκείς.
Το θέμα πλέον δεν είναι απλώς ιατρικό αλλά βαθιά κοινωνικό και πολιτικό. Η τραγωδία της Isla άνοιξε τον διάλογο για τις ηλικιακές προκαταλήψεις στις παραπομπές καρκίνου και την ανάγκη ευελιξίας στην ιατρική κρίση.
Ένα όνομα που δεν πρέπει να ξεχαστεί
Η Isla Sneddon δεν ήταν απλώς άλλο ένα θύμα του καρκίνου. Ήταν ένα νέο κορίτσι γεμάτο ζωή, με όνειρα και φιλοδοξίες, που άξιζε μια ευκαιρία. Η ιστορία της έχει ήδη αφήσει αποτύπωμα στον δημόσιο διάλογο και ίσως αποτελέσει τον καταλύτη για την αναθεώρηση ενός συστήματος που απέτυχε να την προστατεύσει.
Η θλίψη για τον χαμό της μετατρέπεται τώρα σε κινητήριο δύναμη για αλλαγή. Και σε αυτό τον αγώνα, η φωνή της οικογένειας, των γιατρών και της κοινωνίας πρέπει να παραμείνει δυνατή. Για να διασφαλιστεί ότι κανένα παιδί δεν θα χάνει τη μάχη πριν καλά-καλά του δοθεί η ευκαιρία να την ξεκινήσει.
