Η εισβολή ισραηλινών αρμάτων μάχης βαθιά μέσα στη Γάζα –στην πιο πυκνοκατοικημένη, ήδη κατεστραμμένη ζώνη του θύλακα– άνοιξε ένα νέο, ωμό κεφάλαιο του πολέμου. Δημοσιογράφοι και κάτοικοι περιγράφουν ραγδαίες εκρήξεις, πυρά από ξηρά, αέρα και θάλασσα, και μια καθημερινότητα που μετατρέπεται σε «πύρινη κόλαση». Οι τελευταίες ημέρες συνοδεύτηκαν από ραγδαίες διεθνείς αντιδράσεις: ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ μίλησε για κατάσταση «ηθικά, πολιτικά και νομικά απαράδεκτη», ενώ ανεξάρτητη Επιτροπή Έρευνας του ΟΗΕ κατηγορεί το Ισραήλ για γενοκτονία—κατηγορίες που το Ισραήλ απορρίπτει. Στο μεταξύ, οι άμαχοι πληρώνουν ξανά το μεγαλύτερο κόστος.
Η νέα χερσαία φάση: άρματα, εκρήξεις, εκτοπισμοί
Στις 16 Σεπτεμβρίου, ο ισραηλινός στρατός εξαπέλυσε την «κύρια φάση» μιας μεγάλης χερσαίας επιχείρησης στη Γάζα. Σύμφωνα με ρεπορτάζ, άρματα και μη επανδρωμένα τεθωρακισμένα προωθήθηκαν, ενώ η πόλη δεχόταν ταυτόχρονα πλήγματα από αέρος και θαλάσσης. Το υπουργείο Άμυνας του Ισραήλ μίλησε για σφοδρή επίθεση κατά «υποδομών της Χαμάς», με στόχο τη διάλυση της οργάνωσης.
Οι μάρτυρες μιλούν για τη «σφοδρότερη» βομβαρδιστική δραστηριότητα των τελευταίων δύο ετών. Η εικόνα στους δρόμους: μακριές φάλαγγες εκτοπισμένων, άλλοι πεζή, άλλοι πάνω σε καρότσια ή φορτωμένα οχήματα. Ένας 70χρονος, ο Αμπού Τάμερ, περιέγραψε την καταστροφή «πυλώνων» της πόλης—πολυκατοικίες, τζαμιά, σχολεία, δρόμους—λέγοντας ότι «σβήνουν τις μνήμες μας». Μια γυναίκα, η Ουμ Μοχάμαντ, εξήγησε ότι δεν έφυγε: «Είναι σαν να ξεφεύγεις από τον θάνατο προς τον θάνατο».
Παράλληλα με την προέλαση, οι ισραηλινές αρχές επανέλαβαν εκκλήσεις εκκένωσης. Όμως μεγάλα τμήματα του πληθυσμού παραμένουν εγκλωβισμένα ή χωρίς ασφαλές καταφύγιο. Το Ισραήλ υποστηρίζει πως προσαρμόζει «ανθρωπιστικές προσπάθειες» ώστε να αποφευχθεί η πείνα—δήλωση που αμφισβητείται από τοπικές υγειονομικές αρχές, οι οποίες καταγράφουν θανάτους από ασιτία και κάνουν λόγο για συνθήκες λιμού.
Οι άμαχοι στο στόχαστρο του πολέμου των πόλεων
Η μάχη μέσα σε πυκνά, αστικά τετράγωνα πολλαπλασιάζει το ρίσκο για μη εμπλεκόμενους. Εικόνες από τα ερείπια δείχνουν σπίτια ισοπεδωμένα και οικογένειες να αναζητούν παγιδευμένους συγγενείς. Μόνο την Τρίτη (16/9) αναφέρθηκαν δεκάδες νεκροί και εκατοντάδες τραυματίες, ενώ χιλιάδες εγκαταλείπουν ξανά τη Γάζα Πόλη.
Ο συνολικός απολογισμός παραμένει συντριπτικός: από την έναρξη του πολέμου μετά τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου 2023—στις οποίες, σύμφωνα με τις ισραηλινές αρχές, σκοτώθηκαν περίπου 1.200 άνθρωποι και 251 κρατήθηκαν όμηροι—οι θάνατοι Παλαιστινίων στη Γάζα ξεπερνούν τους 64.000, σύμφωνα με το τοπικό υπουργείο Υγείας.
Η μαρτυρία και το τίμημα της ενημέρωσης: δημοσιογράφοι στη γραμμή πυρός
Η καταγραφή του τι συμβαίνει επί τόπου βασίζεται σε μεγάλο βαθμό σε Παλαιστίνιους ρεπόρτερ που δουλεύουν υπό διαρκή κίνδυνο. Η Επιτροπή για την Προστασία των Δημοσιογράφων (CPJ) καταγράφει τούτη τη σύγκρουση ως τη «φονικότερη για δημοσιογράφους» ιστορικά, με εκατοντάδες νεκρούς και πολυάριθμες καταγγελίες για στοχευμένες επιθέσεις, καταστροφή μέσων και εκφοβισμό.
Μόλις στα τέλη Αυγούστου, έξι Παλαιστίνιοι δημοσιογράφοι σκοτώθηκαν σε ισραηλινό πλήγμα στο νοσοκομείο Νάσερ, μεταξύ τους και εικονολήπτης του Al Jazeera, γεγονός που προκάλεσε διεθνή κατακραυγή. Νωρίτερα, διαδραστικό αφιέρωμα της Guardian παρέθεσε ονόματα και ιστορίες νεκρών ρεπόρτερ, αναδεικνύοντας την καθημερινή έκθεση σε θανάσιμο κίνδυνο όσων προσπαθούν να μεταδώσουν εικόνα και ήχο από το πεδίο.
Πέρα από τις απώλειες ζωής, οργανώσεις ελευθερίας του Τύπου καταγγέλλουν συστηματική καταστροφή υποδομών ΜΜΕ στη Γάζα και αυστηρούς περιορισμούς στη μετάδοση. Ταυτόχρονα επισημαίνουν ότι, μέσα στη Γάζα, δημοσιογράφοι αντιμετωπίζουν και πιέσεις/εκφοβισμό από τη Χαμάς.
Νομικό και διπλωματικό σοκ: Από τις διαπιστώσεις του ΟΗΕ στις αντιδράσεις κρατών
Στις 16 Σεπτεμβρίου, η Ανεξάρτητη Διεθνής Επιτροπή Έρευνας του ΟΗΕ δημοσίευσε έκθεση 72 σελίδων καταλήγοντας ότι το Ισραήλ «διαπράττει γενοκτονία» στη Γάζα, επικαλούμενη τεράστιους αριθμούς αμάχων θυμάτων, καταστροφή κρίσιμων υποδομών, στέρηση βοήθειας και δημόσιες δηλώσεις Ισραηλινών αξιωματούχων ως ενδείξεις πρόθεσης. Η κυβέρνηση του Ισραήλ απορρίπτει κατηγορηματικά την κατηγορία ως πολιτικά υποκινούμενη και αντιτείνει το δικαίωμά της στην αυτοάμυνα έναντι της Χαμάς.
Την ίδια ημέρα, ο Αντόνιο Γκουτέρες χαρακτήρισε την κατάσταση «ηθικά, πολιτικά και νομικά απαράδεκτη». Παράλληλα, ευρωπαϊκοί θεσμοί και κυβερνήσεις εξετάζουν μέτρα, ενώ η Ουάσινγκτον—εκπροσωπούμενη από τον ΥΠΕΞ Μάρκο Ρούμπιο—εξακολουθεί να στηρίζει το Ισραήλ, επιζητώντας ταυτόχρονα διπλωματικές οδούς μέσω Κατάρ.
Η οπτική του Ισραήλ: Στόχοι, όμηροι, «πύρινη» ρητορική
Από πλευράς Τελ Αβίβ, η επιχείρηση στη Γάζα παρουσιάζεται ως αναγκαία για την «τελική διάλυση» των δομών της Χαμάς και τη δημιουργία συνθηκών απελευθέρωσης ομήρων. Ο υπουργός Άμυνας Ισραήλ Κάτζ έγραψε «Η Γάζα φλέγεται», ενώ ο στρατός έκανε λόγο για χιλιάδες μαχητές της Χαμάς που παραμένουν στο πεδίο. Το αφήγημα αυτό συνδέεται με την τραυματική αφετηρία της 7ης Οκτωβρίου και τον αριθμό των ομήρων, τονίζοντας την απειλή που συνιστά η οργάνωση.
Ωστόσο, ακόμη και εντός Ισραήλ υπάρχουν επιφυλάξεις στρατιωτικών στελεχών για τους κινδύνους αυτής της φάσης—από τις απώλειες στρατευμάτων μέχρι την τύχη των ομήρων—ενώ η πολιτική σκηνή παραμένει τεταμένη.
Ανθρωπιστική πραγματικότητα: Ανάμεσα στην εκκένωση και στο πουθενά
Οι ανακοινώσεις εκκένωσης συχνά καταλήγουν σε «εσωτερική μετακίνηση προς τον κίνδυνο», καθώς δεν υφίσταται πραγματικά ασφαλής ζώνη. Σε πολλές περιπτώσεις, δρόμοι και παραλιακοί άξονες γίνονται στόχοι. Η συγκέντρωση εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων σε αυτοσχέδιους καταυλισμούς επιδεινώνει την έλλειψη τροφίμων, πόσιμου νερού και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης—ένα μίγμα που διεθνείς φορείς περιγράφουν ως συνθήκες λιμού.
Η φράση «πύρινη κόλαση» δεν είναι υπερβολή για όσους ζουν—ή προσπαθούν να καταγράψουν—τη σύγκρουση στη Γάζα. Η νέα χερσαία φάση με άρματα μέσα στον αστικό ιστό πολλαπλασιάζει τον κίνδυνο για άμαχους και δημοσιογράφους, βαθαίνοντας την ήδη τρομακτική ανθρωπιστική κρίση. Σε διπλωματικό επίπεδο, οι σκληρές διατυπώσεις από τον ΟΗΕ και άλλους οργανισμούς ανεβάζουν τον πήχη λογοδοσίας, την ώρα που το Ισραήλ επαναλαμβάνει τον στόχο εξάλειψης της Χαμάς και επιστροφής των ομήρων.
Τελικά, όποια κι αν είναι η έκβαση στο πεδίο, η πραγματικότητα των ανθρώπων που διασχίζουν ερείπια, θρηνούν οικογένειες και αναζητούν καταφύγιο παραμένει η πιο αδιάψευστη μαρτυρία του πολέμου: οι άμαχοι πληρώνουν το υψηλότερο τίμημα.
Σημείωση: Όλοι οι αριθμοί θυμάτων και τα γεγονότα αντιστοιχούν σε αναφορές έως και 17 Σεπτεμβρίου 2025 (ώρα Ευρώπης/Αθήνας).
