Μια “συμβολική” αλλά επικίνδυνα ουσιαστική κίνηση που προκαλεί διεθνή ανησυχία και αναζωπυρώνει τις εντάσεις στη Μέση Ανατολή
Μέσα σε ένα κλίμα αυξανόμενης πολιτικής πόλωσης και γεωπολιτικής αστάθειας, το Ισραήλ προχώρησε σε μία πρωτοφανή κοινοβουλευτική κίνηση: την έγκριση ψηφίσματος από το Κνεσέτ που ζητά την άμεση εφαρμογή της ισραηλινής κυριαρχίας σε όλη τη Δυτική Όχθη. Αν και η απόφαση δεν έχει δεσμευτικό χαρακτήρα, αποτελεί ένα συμβολικό, αλλά εξόχως ισχυρό πολιτικό μήνυμα, που έρχεται να επιβεβαιώσει την κατεύθυνση προς de facto προσάρτηση των κατεχομένων παλαιστινιακών εδαφών.
Το κείμενο που εγκρίθηκε, αν και χαρακτηρίζεται “μη δεσμευτικό”, φέρει σημαντική πολιτική και ιστορική βαρύτητα. Πρόκειται για ένα ακόμη κομμάτι στο παζλ της στρατηγικής επέκτασης του Ισραήλ στη Δυτική Όχθη – μια διαδικασία που δεν ξεκίνησε χθες, αλλά τώρα πλέον αποκτά μορφή κοινοβουλευτικής επιβεβαίωσης.
Τι περιλαμβάνει το ψήφισμα του Κνεσέτ
Στις 23 Ιουλίου, το Κνεσέτ ενέκρινε με 71 ψήφους υπέρ και μόλις 13 κατά μια μη δεσμευτική πρόταση που καλεί την ισραηλινή κυβέρνηση να εφαρμόσει πλήρη κυριαρχία στην περιοχή της Δυτικής Όχθης, την οποία χαρακτηρίζει ως αναπόσπαστο τμήμα της «ιστορικής γης του Ισραήλ».
Η πρόταση αυτή:
- Προτρέπει την κυβέρνηση να εφαρμόσει την ισραηλινή νομοθεσία και διοίκηση σε όλα τα εδάφη της Δυτικής Όχθης, μετατρέποντάς τα ουσιαστικά σε “κανονικό” έδαφος του κράτους Ισραήλ.
- Αναγνωρίζει ρητά την περιοχή ως “Ιουδαία, Σαμάρεια και Κοιλάδα του Ιορδάνη”, όρους που χρησιμοποιούνται συχνά από τη δεξιά και υπερεθνικιστική πτέρυγα του ισραηλινού πολιτικού συστήματος.
- Αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου σχεδίου που στοχεύει στη νομιμοποίηση de facto της προσάρτησης, παρά την αντίθεση της διεθνούς κοινότητας.
Αν και το ψήφισμα δεν έχει νομική ισχύ, λειτουργεί ως ένα ισχυρό πολιτικό εργαλείο πίεσης προς την κυβέρνηση και ως μήνυμα προς το εσωτερικό και το εξωτερικό ότι η κατεύθυνση είναι πλέον ξεκάθαρη: η εδραίωση της ισραηλινής παρουσίας στα κατεχόμενα εδάφη.
Νομική διάσταση και ιστορικό πλαίσιο
Η Δυτική Όχθη τελεί υπό ισραηλινή κατοχή από τον πόλεμο του 1967, και σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο (Συνθήκη της Γενεύης, Ψηφίσματα του ΟΗΕ, απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου το 2024), η οποιαδήποτε μονομερής προσάρτηση κατεχόμενης περιοχής θεωρείται παραβίαση του διεθνούς δικαίου.
Ωστόσο, από το 2023 και μετά, η ισραηλινή κυβέρνηση έχει σταδιακά προχωρήσει σε κινήσεις που μειώνουν το ρόλο της στρατιωτικής διοίκησης και αυξάνουν τη δημοσιονομική και διοικητική ενσωμάτωση των οικισμών στην ισραηλινή επικράτεια. Η σημερινή ψήφιση έρχεται να κατοχυρώσει πολιτικά αυτή την πορεία.
Η απόφαση του Κνεσέτ προκάλεσε έντονες αντιδράσεις:
Στο Ισραήλ:
- Τα υπερ-Ορθόδοξα και ακροδεξιά κόμματα χαιρέτησαν την απόφαση ως “ιστορική”.
- Η αντιπολίτευση, κυρίως από τα Αραβικά κόμματα και τις κοσμικές αριστερές παρατάξεις, την χαρακτήρισε ανεύθυνη και προκλητική, προειδοποιώντας ότι ανοίγει τον δρόμο για νέο κύκλο βίας και απομόνωσης του Ισραήλ.
Στην Παλαιστινιακή πλευρά:
- Οι Παλαιστινιακές οργανώσεις απέρριψαν κατηγορηματικά την κίνηση, χαρακτηρίζοντάς την “παραβίαση όλων των συμφωνιών” και “πλήγμα στο ενδεχόμενο ίδρυσης παλαιστινιακού κράτους”.
Διεθνής κοινότητα:
- Η Ευρωπαϊκή Ένωση, ο Καναδάς, το Ηνωμένο Βασίλειο και πολλές άλλες χώρες εξέφρασαν έντονη ανησυχία, προειδοποιώντας για στοχευμένες κυρώσεις εάν προχωρήσει νομοθετικά η προσάρτηση.
- Ο ΟΗΕ υπενθύμισε ότι η μονομερής προσάρτηση δεν είναι αποδεκτή και ότι η λύση των δύο κρατών είναι η μόνη βιώσιμη οδός για την ειρήνη.
Αν και η συγκεκριμένη ψήφιση δεν αποτελεί νόμο, δημιουργεί ένα νομοθετικό προηγούμενο και ενισχύει τη νομικοπολιτική κατεύθυνση της προσάρτησης. Επιπλέον:
- Ενδυναμώνει την πολιτική βούληση για αύξηση των εποικισμών: μέσα στο 2025 έχουν ήδη εγκριθεί 22 νέα εποικιστικά projects, παρά τις διεθνείς αντιδράσεις.
- Θολώνει τις ήδη εύθραυστες γραμμές μεταξύ Ισραήλ και Δυτικής Όχθης, δημιουργώντας μια πραγματικότητα μη αναστρέψιμη στο έδαφος.
- Υπονομεύει το ενδεχόμενο διαλόγου για ειρηνική λύση, ειδικά με βάση τη λύση των δύο κρατών.
Η ψηφοφορία του Κνεσέτ δεν αποτελεί απλώς μια «συμβολική πράξη», αλλά την πιο πρόσφατη και ξεκάθαρη ένδειξη πως η ισραηλινή ηγεσία προωθεί ενεργά την ιδέα της πλήρους ενσωμάτωσης της Δυτικής Όχθης στο κράτος του Ισραήλ. Ενώ τυπικά δεν έχει άμεση νομική ισχύ, η απόφαση λειτουργεί ως πυξίδα προς μια πιο επιθετική πολιτική στρατηγική που ενδέχεται να έχει βαθιές συνέπειες τόσο για τους Παλαιστινίους όσο και για την ευρύτερη σταθερότητα στη Μέση Ανατολή.
Το επόμενο διάστημα θα είναι κρίσιμο: αν η κυβέρνηση Μπενιαμίν Νετανιάχου προχωρήσει σε πλήρη θεσμική προσάρτηση, η περιοχή κινδυνεύει να εισέλθει σε έναν νέο, ίσως και πιο σκοτεινό, κύκλο αποσταθεροποίησης.
