Η απόφαση της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας–Θράκης να μπλοκάρει την εγκατάσταση αιολικών πάρκων μέσα στις καμένες περιοχές του Έβρου αποτελεί μια εξέλιξη που ξεπερνά τα όρια μιας απλής διοικητικής πράξης. Πρόκειται για μια σημαντική περιβαλλοντική νίκη, αλλά και για ένα καμπανάκι που μας καλεί να αναλογιστούμε σοβαρά πώς και πού αναπτύσσεται η “πράσινη” ενέργεια στην Ελλάδα.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση της Εταιρείας Προστασίας Βιοποικιλότητας Θράκης, η οποία έχει εδώ και χρόνια αναδείξει τους κινδύνους που αντιμετωπίζει η πανέμορφη αλλά ιδιαίτερα ευαίσθητη περιοχή του Έβρου, η Αποκεντρωμένη Διοίκηση έβαλε τέλος σε μια προσπάθεια που χαρακτηρίζεται ως παράλογη, επιθετική και εξαιρετικά ζημιογόνα για το περιβάλλον.
11 αιτήσεις – 11 “όχι” για το καλό του τόπου
Στον πυρήνα της υπόθεσης βρίσκονται 11 αιτήσεις για την εγκατάσταση αιολικών σταθμών, όλες κατατεθειμένες από την ίδια εταιρεία (European Wind Farms), η οποία επιδιώκει να εγκαταστήσει συνολικά 217 ανεμογεννήτριες στον Έβρο.
Οι συγκεκριμένες αιτήσεις:
- είτε απορρίφθηκαν οριστικά,
- είτε σταμάτησαν πριν φτάσουν σε στάδιο έγκρισης,
αποτρέποντας έτσι την εγκατάσταση αιολικών ανεμογεννητριών σε περιοχές όπου η περιβαλλοντική καταστροφή θα ήταν τεράστια.
Ανάμεσα στα έργα που μπήκαν στο “κόκκινο” βρίσκονται προτάσεις για αιολικά πάρκα κυριολεκτικά τοποθετημένα πάνω σε αναδασωμένες εκτάσεις. Πρόκειται για περιοχές όπου μετά τις μεγάλες πυρκαγιές έχουν ήδη φυτευτεί δεκάδες χιλιάδες δέντρα, σε μια προσπάθεια αναγέννησης του τοπικού οικοσυστήματος. Η εγκατάσταση ανεμογεννητριών σε τέτοια σημεία θα σήμαινε:
- καταστροφή νεοφυτεμένων εκτάσεων,
- αλλοίωση του φυσικού τοπίου,
- σοβαρή απώλεια ενδιαιτημάτων για τα ήδη πιεσμένα είδη της περιοχής.
Η απόφαση, λοιπόν, δεν προστατεύει μόνο τις καμένες εκτάσεις, αλλά διασφαλίζει ότι οι προσπάθειες αναδάσωσης και οικολογικής αποκατάστασης δεν θα ακυρωθούν στο όνομα μιας κακώς σχεδιασμένης “πράσινης μετάβασης”.
Κρίσιμα ενδιαιτήματα υπό απειλή
Ο Έβρος δεν είναι μια τυχαία περιοχή στον χάρτη. Αποτελεί μία από τις πιο σημαντικές περιοχές βιοποικιλότητας στη χώρα, με διεθνή αξία. Ειδικά για τα αρπακτικά πουλιά, τα οποία χρησιμοποιούν την περιοχή για φωλεοποίηση, τροφοληψία και μετανάστευση, τα δάση και οι λόφοι του Έβρου είναι αναντικατάστατοι.
Η εγκατάσταση αιολικών πάρκων σε τέτοια σημεία θα είχε σοβαρές επιπτώσεις:
1. Σύγκρουση πτηνών με ανεμογεννήτριες
Αρπακτικά όπως ο μαυρόγυπας, ο χρυσαετός, ο φιδαετός και ο κραυγαετός χρησιμοποιούν τις θερμικές ανοδικές ροές για να κινηθούν. Οι γιγαντιαίες ανεμογεννήτριες δημιουργούν ένα τεχνητό περιβάλλον που αυξάνει τις πιθανότητες θανατηφόρων συγκρούσεων.
2. Απώλεια διαθέσιμου χώρου και ενδιαιτημάτων
Η κατασκευή δρόμων, βάσεων, καλωδιώσεων και δικτύων διασύνδεσης κατακερματίζει το τοπίο και απομακρύνει την άγρια ζωή από τις φυσικές της περιοχές δράσης.
3. Περαιτέρω πίεση σε μια ήδη τραυματισμένη περιοχή
Μετά τις τεράστιες πυρκαγιές των τελευταίων ετών, ο Έβρος βρίσκεται στη διαδικασία φυσικής αναγέννησης. Η εγκατάσταση ανεμογεννητριών σε καμένες ή γειτονικές άθικτες ζώνες θα λειτουργούσε ως νέα απειλή, τη στιγμή που η φύση προσπαθεί με δυσκολία να ανακάμψει.
Η “πράσινη ενέργεια” δεν είναι πράσινη όταν καταστρέφει τη φύση
Η Ελλάδα έχει δεσμευτεί για μια μακροπρόθεσμη ενεργειακή μετάβαση που δίνει έμφαση σε ΑΠΕ όπως η αιολική ενέργεια. Η ανάγκη για καθαρή ενέργεια είναι αδιαμφισβήτητη. Όμως, η εγκατάσταση αιολικών πάρκων δεν μπορεί να γίνεται χωρίς σχεδιασμό, χωρίς σεβασμό στα οικοσυστήματα και χωρίς επιστημονική αξιολόγηση των επιπτώσεων.
Στην περίπτωση του Έβρου, η προσπάθεια υλοποίησης των 11 αυτών έργων δείχνει την παγίδα του “οτιδήποτε πράσινο είναι καλό”. Αν η πράσινη ενέργεια εφαρμόζεται με τρόπο που καταστρέφει σπάνια είδη, νεοφυτεμένες περιοχές ή κρίσιμα οικοσυστήματα, τότε παύει να είναι πράσινη. Γίνεται απλώς μια ακόμη μορφή περιβαλλοντικής πίεσης.
Μια απόφαση που δίνει ελπίδα – αλλά και μια προειδοποίηση
Η ακύρωση των αιτήσεων είναι αναμφισβήτητα θετική, όμως ταυτόχρονα λειτουργεί και ως ξεκάθαρο μήνυμα προς όλους όσοι σχεδιάζουν ενεργειακά έργα σε ευαίσθητες περιοχές: η εποχή όπου οι επενδύσεις προχωρούσαν χωρίς ουσιαστική περιβαλλοντική αξιολόγηση τελειώνει.
Η κοινωνία, οι φορείς και οι επιστημονικοί οργανισμοί έχουν πλέον φωνή, και μάλιστα δυνατή. Η πίεση για προστασία της φύσης, της βιοποικιλότητας και των φυσικών πόρων μεγαλώνει. Η απόφαση αυτή δείχνει ότι όταν οι τοπικές κοινωνίες κινητοποιούνται, όταν οι επιστημονικές οργανώσεις παρεμβαίνουν και όταν η πολιτεία λειτουργεί με υπευθυνότητα, η φύση μπορεί να κερδίζει μάχες.
Τι σημαίνει αυτό για το μέλλον του Έβρου;
Η συγκεκριμένη εξέλιξη:
- Διατηρεί ένα πολύτιμο φυσικό τοπίο ανέπαφο.
- Ενισχύει τις προσπάθειες αναδάσωσης και οικολογικής αποκατάστασης.
- Προστατεύει σπάνια και απειλούμενα είδη αρπακτικών.
- Θέτει ένα προηγούμενο για το πώς πρέπει να αντιμετωπίζονται παρόμοιες αιτήσεις στο μέλλον.
Ταυτόχρονα, αναδεικνύει την ανάγκη για σοβαρό χωροταξικό σχεδιασμό στις ΑΠΕ. Η Ελλάδα δεν μπορεί να προχωρήσει στην πράσινη μετάβαση χωρίς να γνωρίζει ποιες περιοχές αντέχουν τέτοιες υποδομές και ποιες πρέπει να παραμείνουν άθικτες.
Η απόφαση της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας–Θράκης αποτελεί μια μεγάλη νίκη για τον Έβρο, αλλά και μια υπενθύμιση πως η προστασία της φύσης δεν είναι απλώς υποχρέωση – είναι επένδυση στο μέλλον. Οι 11 απορριφθείσες αιτήσεις δεν είναι απλώς νούμερα· είναι 11 αποφάσεις που διασφάλισαν ότι τα δάση, τα βουνά, τα πουλιά και ολόκληρο το οικοσύστημα του Έβρου θα έχουν μια ευκαιρία να συνεχίσουν να ζουν, να αναπτύσσονται και να προσφέρουν.
Και αυτό είναι ένα μήνυμα που δεν πρέπει να αγνοηθεί.
