Νανοπλαστικά στο πιάτο μας: Νέα μελέτη συνδέει την κατανάλωσή τους με ηπατική βλάβη και μεταβολικές διαταραχές

Τι ανακάλυψε η πρόσφατη μελέτη σε ποντίκια

Η ομάδα του UC Davis, με επικεφαλής την Δρ. Amy Parkhurst, παρουσίασε τα ευρήματά της στο συνέδριο NUTRITION 2025 (31/5–3/6/2025). Σε ποντίκια ηλικίας 12 εβδομάδων χορηγήθηκε καθημερινά στο στόμα πολυστυρένιο σε μορφή νανοπλαστικών (διάμετρος <100 nm) σε δόση 60 mg/kg, ποσότητα που προσομοιάζει με αυτή που μπορεί να δεχτεί ο άνθρωπος μέσω τροφής και ποτών. Συγκριτικά με τα «καθαρά» ποντίκια, τα πειραματικά εμφάνισαν:

• Αντίσταση στη γλυκόζη (glucose intolerance), προειδοποιητικό σημάδι για το διαβήτη
• Αυξημένα επίπεδα ALT (αλανινικής τρανσαμινάσης), δείκτης ηπατικής βλάβης
• Αυξημένη διαπερατότητα εντέρου (gut permeability), με είσοδο τοξινών στην κυκλοφορία
  

Η Δρ. Parkhurst τόνισε ότι «η κατανάλωση πολυστυρενίου σε νανομορφή συμβάλλει στην ανοχή στη γλυκόζη και σε σημάδια ηπατικής βλάβης», επιβεβαιώνοντας νωρίτερα δεδομένα από άλλες μελέτες.

Σύγχρονα δεδομένα για το νανοπλαστικό τοξικότητας

• Ένας πλήρης επισκοπικός οδηγός (2023) δείχνει ότι τα νανοπλαστικά συσσωρεύονται στο ήπαρ, προκαλώντας οξειδωτικό στρες, φλεγμονές και διαταραχή του μεταβολισμού στο ήπαρ και άλλους ιστούς.
• Νεώτερα δεδομένα κυκλοφορίας δείχνουν ότι υψηλά επίπεδα μικροπλαστικών στον ανθρώπινο οργανισμό σχετίζονται με επιπλοκές σε μεταβολικά νοσήματα μετά από βαριατρική επέμβαση .
• Επίσης, τα νανοπλαστικά έχουν εντοπιστεί σε ανθρώπινα όργανα όπως πνεύμονες, πλάκες αρτηριών, εμβρυικό πλακούντα, ακόμη και εγκέφαλο – με πιθανότητα επίδρασης στην υγεία του κυκλοφορικού, του εγκεφάλου και του ανοσοποιητικού συστήματος .

Οι ερευνητές υπογραμμίζουν την ανάγκη για:

1. Διεξαγωγή κλινικών μελετών στον άνθρωπο, ώστε να επιβεβαιωθεί ότι τα ευρήματα στα ποντίκια έχουν μεταφραστική αξία.
2. Δημιουργία κοινών μεθόδων μέτρησης μικρο-/νανοπλαστικών σε τρόφιμα, συσκευασίες και ανθρώπινους ιστούς .
3. Εφοδιασμός των πολιτικών αποφάσεων και της νομοθεσίας με επιστημονικά δεδομένα, για να περιοριστεί το μικροπλαστικό φορτίο στη διατροφή μας .

Τι μπορούμε να κάνουμε σήμερα

• ⭐ Μειώστε τη χρήση πλαστικών μίας χρήσης, όπως τάπερ και συσκευασίες.
• 🌿 Επιλέξτε προϊόντα χωρίς πλαστική επένδυση, ιδιαίτερα για τρόφιμα και ροφήματα.
• 🧼 Αποφύγετε τον βρασμό/επαναθέρμανση φαγητού σε πλαστικά σκεύη, καθώς η θερμότητα απελευθερώνει νανοπλαστικά.
• 📚 Ενημερωθείτε για πρωτεΐνες αδιαπεραστών μεμβρανών, όπου χρήση βιοδιασπώμενων υλικών μειώνει τον κίνδυνο.

Η νέα έρευνα δείχνει ότι, ακόμη και σε επίπεδα που θεωρούνταν ασφαλή για τον άνθρωπο, η εισροή νανοπλαστικών μέσω της τροφής μπορεί να προκαλέσει μεταβολικές αλλαγές και ήπια ηπατική βλάβη σε ποντίκια. Αν και δεν έχουν ακόμη επιβεβαιωθεί πλήρως οι ανθρώπινες επιπτώσεις, η τάση είναι ανησυχητική και υπογραμμίζει την ανάγκη για:

• Περαιτέρω έρευνα,
• Νομοθετικές παρεμβάσεις,
• Καθημερινές πρακτικές μείωσης πλαστικής έκθεσης.