Μία μεγάλη μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο BMJ Nutrition, Prevention & Health (3 Ιουνίου), αναφέρει ότι η κατανάλωση πολύ χαμηλών θερμίδων, όταν γίνεται χωρίς επαγγελματική επιτήρηση και ισορροπημένη σύνθεση, συσχετίζεται με μια ανεπαίσθητη αλλά σημαντική αύξηση των συμπτωμάτων κατάθλιψης.
- Η έρευνα βασίστηκε σε δεδομένα από 28.525 ενήλικες που συμμετείχαν σε στατιστική έρευνα των ΗΠΑ (NHANES 2007–18).
- Το 8 % περίπου ανέφερε συμπτωματολογία κατάθλιψης (PHQ‑9).
- Το PHQ-9 ήταν κατά 0,29 μονάδες υψηλότερο στους διαγωνιζόμενους με δίαιτες χαμηλών θερμίδων – και φτάνει τις 0,46 μονάδες όταν συνδυάζεται με αυξημένο βάρος (υπέρβαρο/παχυσαρκία).
⚠️ Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο;
- Άνδρες
- Εμφάνισαν αυξημένα σωματικά («somatic») συμπτώματα: κόπωση, διαταραχές ύπνου, γενικευμένη δυσφορία .
- Κάποιοι είχαν επίσης γνωστικά–συναισθηματικά συμπτώματα όπως καταθλιπτική διάθεση και μειωμένη συγκέντρωση .
- Άτομα με υπέρβαρο ή παχυσαρκία
- Παρουσίασαν σημαντική αύξηση (0,46–0,61 µονάδες) στα συμπτώματα, συχνά εξαιτίας ανεπαρκούς θρεπτικής πρόσληψης ή του ψυχολογικού βάρους των αποτυχημένων προσπαθειών απώλειας βάρους .
Γιατί προκαλείται αύξηση της καταθλιπτικής συμπτωματολογίας;
- Μειωμένη πρόσληψη πρωτεϊνών, βιταμινών (B12, B6), σιδήρου, ω-3 λιπαρών – κρίσιμα για την υγεία του εγκεφάλου και τη διάθεση .
- Φυσιολογικό stress λόγω ελλείψεων, διατροφικών διακυμάνσεων και πιθανών αποτυχιών (weight cycling) σε πραγματικές συνθήκες δίαιτας .
- Προηγούμενες μελέτες που παρουσίαζαν θετικά οφέλη στη διάθεση αφορούσαν ελεγχόμενες δίαιτες με επαγγελματική εποπτεία και ισορροπημένη σύνθεση .
📝 Τι προτείνουν οι ειδικοί;
Οι ερευνητές και κλινικοί διαιτολόγοι/διατροφολόγοι συνιστούν:
- Αποφυγή μη επιτηρούμενων αυστηρών διαιτών.
- Προσανατολισμό σε ισορροπημένη διατροφή πλούσια σε ολόκληρες τροφές: λαχανικά, φρούτα, όσπρια, δημητριακά, ξηρούς καρπούς, λιπαρά ψάρια .
- Συνεργασία με επαγγελματίες (διαιτολόγοι/ψυχολόγοι) για εξατομίκευση, παρακολούθηση συμπτωμάτων και διατροφής .
- Ο αρμόδιος γιατρός να λαμβάνει υπόψη ατομικούς παράγοντες: φύλο, ΒΜΙ, ψυχική υγεία .
Ποια είναι τα επόμενα βήματα;
- Η μελέτη είναι παρατηρητική – συνεπώς δεν αποδεικνύει αιτιώδη σχέση, ωστόσο η μικρή αύξηση στα συμπτώματα είναι στατιστικά σημαντική .
- Χρειάζονται μελλοντικές μελέτες RCT, με ισορροπημένες διαιτολογικές παρεμβάσεις στον πραγματικό κόσμο .
- Ενδεχομένως ερευνητές να διερευνήσουν συγκεκριμένες θρεπτικές ελλείψεις και την επιρροή τους στην ψυχική ισορροπία .
Η εργασία υπογραμμίζει ότι οι αυστηρές χαμηλές θερμίδες χωρίς επίβλεψη μπορεί να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία, ειδικά σε άνδρες και υπέρβαρους. Αντί για αυστηρές διατροφές, οι ειδικοί προτείνουν: ισορροπημένες, βιώσιμες δίαιτες, με επίκεντρο την βιώσιμη απώλεια βάρους και προστασία της διάθεσης, πάντα με επαγγελματική καθοδήγηση.
