Με τις δημοτικές εκλογές στην Τουρκία να πλησιάζουν (31 Μαρτίου 2025), ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εντείνει τις πιέσεις στον πιο επικίνδυνο πολιτικό του αντίπαλο – τον Εκρέμ Ιμάμογλου, δήμαρχο Κωνσταντινούπολης. Όπως αποκαλύπτει το Politico σε άρθρο του με τίτλο «Erdogan uses a Soviet recipe against Imamoglu – What is he seeking?», η τουρκική κυβέρνηση φαίνεται να επαναφέρει παλιές αυταρχικές μεθόδους, θυμίζοντας την “σοβιετική συνταγή” για τον έλεγχο πολιτικών αντιπάλων μέσω διοικητικών και δικαστικών μεθόδων.
Η υπόθεση Ιμάμογλου
Ο Εκρέμ Ιμάμογλου, από το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης CHP, κέρδισε τις δημοτικές εκλογές της Κωνσταντινούπολης το 2019 δύο φορές – αρχικά με οριακή διαφορά, και έπειτα ξανά με θριαμβευτική νίκη μετά την ακύρωση του πρώτου αποτελέσματος από το καθεστώς Ερντογάν. Από τότε, ο Ιμάμογλου έχει αναδειχθεί ως η πιο σοβαρή εναλλακτική απέναντι στον πρόεδρο, με ισχυρό πολιτικό προφίλ, μετριοπαθή στάση και δημοτικότητα ακόμα και σε πιο συντηρητικά ακροατήρια.
Ωστόσο, ο Ιμάμογλου βρίσκεται στο στόχαστρο της τουρκικής δικαιοσύνης. Πέρυσι, καταδικάστηκε σε φυλάκιση και πολιτικό αποκλεισμό για προσβολή δημόσιων λειτουργών, λόγω σχολίων που είχε κάνει σχετικά με το Ανώτατο Εκλογικό Συμβούλιο. Η υπόθεση, την οποία διεθνείς οργανισμοί και οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων θεωρούν πολιτικά υποκινούμενη, εκκρεμεί στο εφετείο – και μπορεί να οδηγήσει σε αποκλεισμό του Ιμάμογλου από το αξίωμά του λίγο πριν τις εκλογές.
Η «σοβιετική συνταγή» του Ερντογάν
Το Politico αναλύει πώς η τακτική του Ερντογάν θυμίζει πρακτικές της Σοβιετικής Ένωσης: δεν επιτίθεται άμεσα με πολιτικά επιχειρήματα ή καθαρές πολιτικές αντιπαραθέσεις, αλλά χρησιμοποιεί το κράτος ως εργαλείο φίμωσης και αποδυνάμωσης των αντιπάλων του. Δικαστικές διώξεις, γραφειοκρατικές παρεμβάσεις, ακόμη και οικονομικές επιθέσεις σε δημοτικές αρχές (όπως η περικοπή χρηματοδοτήσεων) επιστρατεύονται για να πλήξουν την τοπική διακυβέρνηση της αντιπολίτευσης.
Ο στόχος είναι να υπονομευθεί η εμπιστοσύνη των πολιτών προς τον Ιμάμογλου, αλλά και να εξουδετερωθεί κάθε πιθανός του ρόλος στην κεντρική πολιτική σκηνή.
Ανησυχίες από τη διεθνή κοινότητα
Η στάση της τουρκικής κυβέρνησης έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και από οργανώσεις υπέρ του κράτους δικαίου. Η Ε.Ε. έχει καλέσει επανειλημμένα την Τουρκία να διασφαλίσει την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης και την ελευθερία του λόγου.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει τονίσει ότι η Τουρκία απομακρύνεται συνεχώς από τις βασικές δημοκρατικές αρχές και ότι η συμπεριφορά της απέναντι σε πολιτικούς όπως ο Ιμάμογλου είναι ενδεικτική της αυταρχικής στροφής του καθεστώτος Ερντογάν.
Το στοίχημα των δημοτικών εκλογών
Η Κωνσταντινούπολη δεν είναι απλώς μία πόλη. Είναι το πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό κέντρο της Τουρκίας, και για τον Ερντογάν είναι κάτι περισσότερο: είναι ο τόπος όπου ξεκίνησε την πολιτική του καριέρα, ως δήμαρχος το 1994. Η απώλεια της πόλης το 2019 αποτέλεσε προσωπικό πλήγμα, και η ανακατάληψή της αποτελεί προτεραιότητα.
Ο κυβερνών συνασπισμός (AKP-MHP) επενδύει πολιτικά και επικοινωνιακά στην αποδόμηση του Ιμάμογλου. Η υποψηφιότητα του πρώην υπουργού Περιβάλλοντος και Πολεοδομίας, Μουράτ Κουρούμ, για τη δημαρχία της Κωνσταντινούπολης εντάσσεται σε αυτή τη στρατηγική – αλλά οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πως ο Ιμάμογλου διατηρεί το προβάδισμα.
Τι επιδιώκει ο Ερντογάν;
Η βασική επιδίωξη του Τούρκου προέδρου φαίνεται να είναι διπλή:
- Πολιτική εξουδετέρωση του Ιμάμογλου – είτε με δικαστικό αποκλεισμό είτε με πλήγμα στην εικόνα του.
- Ανακατάληψη της Κωνσταντινούπολης – ώστε να διατηρηθεί η κυριαρχία του Ερντογάν στον αστικό πληθυσμό και να ανακτήσει την πολιτική πρωτοβουλία.
Ωστόσο, οι κινήσεις αυτές ενέχουν κινδύνους. Αν το κοινό αντιληφθεί ότι πρόκειται για καθαρά πολιτικές διώξεις, η στρατηγική μπορεί να γυρίσει μπούμερανγκ, ενισχύοντας την εικόνα του Ιμάμογλου ως θύματος πολιτικής καταπίεσης.
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αντιμέτωπος με την πρώτη σοβαρή πρόκληση στην πολιτική του κυριαρχία εδώ και δύο δεκαετίες, δείχνει διατεθειμένος να επιστρατεύσει κάθε μέσο, ακόμα και τις πιο «παραδοσιακές» αυταρχικές μεθόδους, για να αποτρέψει την άνοδο ενός νέου αντιπάλου. Η Κωνσταντινούπολη είναι το πεδίο μάχης – αλλά το διακύβευμα είναι πολύ ευρύτερο: η ίδια η δημοκρατική κατεύθυνση της Τουρκίας.
