Τα ξημερώματα της 15ης Ιουνίου 1995, η πόλη του Αιγίου και τα γειτονικά χωριά της Αχαΐας συγκλονίστηκαν από έναν από τους πλέον καταστροφικούς σεισμούς της σύγχρονης Ελλάδας. Με επίκεντρο στον Κορινθιακό κόλπο, ο σεισμός προκάλεσε ανθρώπινες απώλειες, κατάρρευση κτηρίων και μια μακρόχρονη περίοδο φόβου, αβεβαιότητας και ανοικοδόμησης.
Η Γη σείεται τα ξημερώματα
Ήταν ακριβώς 03:15 π.μ., όταν μια βίαιη σεισμική δόνηση, μεγέθους 6,2 έως 6,5 Ρίχτερ, συγκλόνισε το Αίγιο και την ευρύτερη περιοχή της Αιγιάλειας. Ο κόσμος ξύπνησε μέσα στον πανικό. Οι σειρήνες, τα ουρλιαχτά και οι ήχοι από γκρεμισμένα κτίρια συνέθεσαν ένα σκηνικό τρόμου. Το επίκεντρο βρισκόταν μόλις λίγα χιλιόμετρα ΒΑ του Αιγίου, σε μια ιδιαίτερα σεισμογενή ζώνη του Κορινθιακού κόλπου.
Η ένταση του σεισμού καταγράφηκε στο επίπεδο VIII της ευρωπαϊκής κλίμακας έντασης (EMS-98), δηλαδή «πολύ καταστροφικός». Η διάρκεια του φαινομένου ήταν μικρή, όμως οι επιπτώσεις του καθοριστικές.
Η καταστροφή υπήρξε σχεδόν στιγμιαία. Στην οδό Δεσποτοπούλων, μια πολυκατοικία έξι ορόφων κατέρρευσε ολοσχερώς, εγκλωβίζοντας δεκάδες κατοίκους. Το ίδιο συνέβη και στο ξενοδοχείο «Ελίκη» στα Βαλιμίτικα, όπου διέμεναν τουρίστες, κυρίως Γάλλοι. Στοίβες από μπετόν, μεταλλικά δοκάρια και σκόνη μετατράπηκαν σε τάφους. Συνολικά, 26 άνθρωποι σκοτώθηκαν – ανάμεσά τους και 10 Γάλλοι τουρίστες.
Ένα από τα συγκλονιστικότερα περιστατικά υπήρξε η διάσωση του 8χρονου Κωνσταντίνου Κατσίκη, ο οποίος παρέμεινε εγκλωβισμένος κάτω από τα ερείπια για 44 ολόκληρες ώρες, μέχρι να ανασυρθεί ζωντανός από τους διασώστες.
Χιλιάδες άστεγοι και καταστροφή υποδομών
Οι υλικές ζημιές ήταν εκτεταμένες. Περισσότερα από 2.100 άτομα έμειναν άστεγα στο Αίγιο, ενώ συνολικά στην ευρύτερη περιοχή εκτοπίστηκαν περίπου 15.000 άνθρωποι. Πάνω από 1.800 κτίρια κρίθηκαν ακατάλληλα. Κατέρρευσαν σχολεία, νοσοκομεία υπέστησαν ρωγμές, και πολλές υποδομές έπαψαν να λειτουργούν.
Η οικονομική ζημία εκτιμήθηκε σε πάνω από 660 εκατομμύρια δολάρια (σε αξίες 1995), ενώ ο Δήμος Αιγίου και η κυβέρνηση κήρυξαν άμεσα την περιοχή σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
Γεωλογικό υπόβαθρο και επιστημονικές εξηγήσεις
Ο σεισμός αυτός προήλθε από κανονικό ρήγμα, πιθανότατα το «ρήγμα του Αιγίου», που βρίσκεται κάτω από τον βυθό του Κορινθιακού κόλπου. Πρόκειται για μια περιοχή με έντονη γεωτεκτονική δραστηριότητα, όπου η βύθιση της Πελοποννήσου προς το Ιόνιο συναντά την ανύψωση της Ρούμελης, δημιουργώντας έντονες τεκτονικές τάσεις.
Η μέγιστη επιτάχυνση του εδάφους (PGA) καταγράφηκε σε 0,54g – η υψηλότερη που είχε καταγραφεί ποτέ στην Ελλάδα μέχρι τότε. Εμφανίστηκαν φαινόμενα ρευστοποίησης του εδάφους, μικρές κατολισθήσεις και ακόμη και ήπιο παλιρροϊκό κύμα (tsunami), πιθανότατα λόγω υποθαλάσσιας κατολίσθησης.
Μέσα στις επόμενες ώρες και ημέρες ακολούθησε ισχυρή μετασεισμική ακολουθία, με πιο έντονο μετασεισμό γύρω στα 5,6 Ρίχτερ μόλις 15 λεπτά μετά το κύριο γεγονός. Ο φόβος για νέο, μεγαλύτερο σεισμό έκανε τους κατοίκους να αρνούνται να επιστρέψουν στα σπίτια τους, ακόμη και σε όσα κρίθηκαν ασφαλή.
Διάσωση και διεθνής συμπαράσταση
Οι ελληνικές αρχές, μαζί με διασώστες του ΕΚΑΒ, της ΕΜΑΚ και εθελοντές, έσπευσαν στην περιοχή, ενώ διεθνής βοήθεια κατέφθασε από χώρες όπως η Γαλλία, η Ελβετία, η Ιταλία, η Γερμανία και η Ιαπωνία. Έστειλαν εξοπλισμό, ειδικούς σκύλους ανίχνευσης, σκηνές, φάρμακα και προσωρινά καταλύματα. Η συγκινητική αυτή αλληλεγγύη κράτησε ζωντανό το ηθικό των κατοίκων μέσα στη συμφορά.
Μετά τον σεισμό, ήρθε στην επιφάνεια μια μεγάλη συζήτηση σχετικά με την πρόβλεψη σεισμών. Ομάδες ερευνητών όπως του καθηγητή Παναγιώτη Βαρώτσου (σύστημα VAN) είχαν προειδοποιήσει για πιθανή σεισμική δραστηριότητα. Ορισμένοι επιστήμονες υποστήριξαν ότι τα στοιχεία αγνοήθηκαν από τον ΟΑΣΠ (Οργανισμό Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας), οδηγώντας σε κοινωνική και νομική αναστάτωση.
Ο σεισμός του 1995 αποτέλεσε ένα οδυνηρό μάθημα για τη σεισμική ευπάθεια της χώρας. Επέβαλε την αναθεώρηση του αντισεισμικού κανονισμού, την προώθηση της πρόληψης, και την ανάγκη άμεσης παρέμβασης στις αυθαίρετες και επισφαλείς κατασκευές. Ωστόσο, τα «σεισμικά δάνεια» που δόθηκαν τότε χωρίς επαρκή έλεγχο, οδήγησαν σε οικοδομική έξαρση χωρίς την απαιτούμενη ασφάλεια σε πολλές περιπτώσεις.
Τριάντα χρόνια μετά, ο σεισμός του Αιγίου παραμένει χαραγμένος στη μνήμη όχι μόνο των κατοίκων, αλλά και της επιστημονικής κοινότητας. Ήταν ένα οδυνηρό ξύπνημα για την Ελλάδα, μια υπενθύμιση της ανάγκης για συνεχή ετοιμότητα και υπεύθυνη πολιτική προστασία.
Όσο ο Κορινθιακός κόλπος παραμένει ενεργός, τόσο θα πρέπει να θυμόμαστε ότι το παρελθόν μπορεί ανά πάσα στιγμή να επιστρέψει. Και τότε, η πρόληψη θα είναι ο μόνος τρόπος για να σωθούν ζωές.
Εικόνες αρχείου
