Ένα χρόνο μετά τη μεγάλη «επιστροφή» της κινητικότητας, η εικόνα του 2025 για τη ζωή και την εργασία στο εξωτερικό έχει πλέον καθαρίσει: η Λατινική Αμερική πρωταγωνιστεί, η Ασία ενισχύεται και αρκετές παραδοσιακές «ασφαλείς επιλογές» της Ευρώπης πιέζονται από κόστος, γραφειοκρατία και δυσκολία προσαρμογής. Το ετήσιο Expat Insider της InterNations —η πιο εκτενής αποτύπωση της expat εμπειρίας παγκοσμίως— κατέγραψε φέτος 46 προορισμούς και κατέληξε σε μια κατάταξη που ήδη διαμορφώνει συζητήσεις σε μέσα ενημέρωσης και forums ανά τον κόσμο. Στην κορυφή; Ο Παναμάς, για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά. Ακολουθούν η Κολομβία και το Μεξικό, ενώ την πρώτη δεκάδα κλείνουν Ταϊλάνδη, Βιετνάμ, Κίνα, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Ινδονησία, Ισπανία και Μαλαισία.
Η σημασία της φετινής κατάταξης δεν είναι απλώς «λίστα». Η InterNations βασίζει τα αποτελέσματά της σε μια μεγάλη διαδικτυακή έρευνα μεταξύ 10.000+ expats, από 170+ εθνικότητες, που συμπλήρωσαν αξιολογήσεις για 53 επιμέρους κριτήρια. Τα κριτήρια ομαδοποιούνται σε πέντε θεματικούς δείκτες: Ποιότητα Ζωής, Προσωπικά Οικονομικά, Εργασία στο Εξωτερικό, «Expat Essentials» (γραφειοκρατία, ψηφιακές υπηρεσίες, κατοικία, γλώσσα) και Ευκολία Προσαρμογής. Τα αποτελέσματα είναι, μεθοδολογικά, δηλώσεις εμπειρίας και αντίληψης — όχι «σκληρά» στατιστικά· ωστόσο αποτυπώνουν μια διαχρονική τάση για το πού οι ξένοι αισθάνονται ότι ζουν καλύτερα την καθημερινότητά τους.
Ο Παναμάς κρατά το «στέμμα» επειδή καταφέρνει μια σπάνια ισορροπία: στις πέντε μεγάλες κατηγορίες του δείκτη βρίσκεται σταθερά στις κορυφαίες θέσεις, ενώ ένα εντυπωσιακό 94% των ερωτηθέντων δηλώνει ικανοποιημένο με τη ζωή του εκεί. Για τους συνταξιούχους, το μίγμα τροπικής φύσης, ήπιου κόστους και φιλικής κοινότητας είναι ιδανικό· για τους νεότερους επαγγελματίες, η απλότητα στη βίζα και η αίσθηση καθημερινής ευκολίας λειτουργούν ως πολλαπλασιαστές. Τίποτε από αυτά δεν αναιρεί τα πρακτικά ζητήματα — από τη μέτρια «ψηφιακή» δημόσια διοίκηση έως τις υποδομές οδικών μετακινήσεων— αλλά η συνολική εικόνα παραμένει θετική και πειστική.
Η Κολομβία ανεβαίνει δυναμικά στη δεύτερη θέση, με κινητήριο μοχλό την αγοραστική δύναμη που νιώθουν οι expats. Το χαμηλότερο κόστος κατοικίας και καθημερινότητας επιτρέπει μια ποιότητα ζωής που, σύμφωνα με τη φετινή έρευνα, τροφοδοτεί υψηλή ικανοποίηση στα προσωπικά οικονομικά. Την ίδια στιγμή, το αφήγημα δεν είναι μονοδιάστατο: ανησυχίες για την ασφάλεια και την πολιτική σταθερότητα εμφανίζονται σταθερά στα σχόλια των ερωτηθέντων, υπενθυμίζοντας ότι η επιλογή πόλης και συνοικίας έχει βαρύνουσα σημασία.
Το Μεξικό, τρίτο στη γενική κατάταξη, εξακολουθεί να αποτελεί «σχολή» στην ευκολία ένταξης. Η φιλικότητα των ντόπιων, η ζωντανή κοινωνική ζωή και το μείγμα γαστρονομίας–καιρού–κόστους δημιουργούν ένα περιβάλλον όπου οι νέοι κάτοικοι αισθάνονται ότι «ανήκουν». Από την άλλη, ζητήματα όπως η ατμοσφαιρική ρύπανση σε μεγάλες αστικές περιοχές, η άνιση ποιότητα δημόσιων μεταφορών και οι ανησυχίες γύρω από την ασφάλεια παραμένουν μέρος της εξίσωσης, ιδίως για οικογένειες.
Αν η Λατινική Αμερική δίνει τον ρυθμό, η Ασία προσφέρει το μεγαλύτερο φάσμα εμπειριών. Η Ταϊλάνδη και το Βιετνάμ συγκεντρώνουν θετικά σχόλια για την καθημερινότητα και το κόστος, ενώ η Κίνα εμφανίζεται ως «επιστροφή» στο top-10 μετά από ανοδική πορεία, με έμφαση σε υποδομές, υγεία και ταξιδιωτικές δυνατότητες εντός της χώρας. Η Ινδονησία κερδίζει όσους αναζητούν χαμηλό κόστος και έντονη πολιτισμική εμπειρία, ενώ η Μαλαισία συνδυάζει προσιτή ζωή με αξιοσημείωτη πολυπολιτισμικότητα. Τα ευρήματα επιβεβαιώνονται και από διεθνή δημοσιεύματα που ξεχώρισαν τους ίδιους προορισμούς με βάση τα στοιχεία της InterNations.
Η Ισπανία, μοναδική ευρωπαϊκή χώρα στην πρώτη δεκάδα, διατηρεί τη φήμη της για ήλιο, υγεία και ελεύθερο χρόνο, αλλά δεν αποφεύγει τις μετριοπαθείς αξιολογήσεις στα «Expat Essentials» και στην αγορά εργασίας, ιδίως σε κλάδους με ισχυρό ανταγωνισμό. Το γεγονός ότι τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα καταγράφονται πολύ ψηλά στην ποιότητα ζωής, με σύγχρονες υποδομές και υψηλή αίσθηση ασφάλειας, δείχνει πως η περιοχή του Κόλπου παραμένει ελκυστική για εξειδικευμένους επαγγελματίες, παρότι η ικανοποίηση από το διαθέσιμο εισόδημα δεν είναι πάντοτε κορυφαία.
Στον αντίποδα, αρκετές ευρωπαϊκές χώρες εμφανίζονται στις χαμηλές θέσεις. Η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο συγκεντρώνουν παράπονα για γραφειοκρατία, κόστος και δυσκολία ένταξης, ενώ η Φινλανδία και οι σκανδιναβικές οικονομίες, όσο κι αν υπερέχουν σε κοινωνικούς δείκτες, χάνουν βαθμούς στις υποκειμενικές αξιολογήσεις γύρω από το «πόσο εύκολο είναι να φτιάξεις ζωή από το μηδέν» ως ξένος. Η Νότια Κορέα καταγράφει θεαματική πτώση φέτος, με έμφαση σε μεγάλες ώρες εργασίας και γλωσσικά εμπόδια. Το συμπέρασμα δεν είναι ότι αυτές οι χώρες «δεν είναι καλές», αλλά ότι η εμπειρία του νεοφερμένου συχνά δοκιμάζεται στη γραμμή επαφής με το διοικητικό σύστημα και την κοινωνική ένταξη.
Ένα ενδιαφέρον μοτίβο που διαπερνά τα φετινά δεδομένα είναι ο καθοριστικός ρόλος της τσέπης. Εκεί όπου το κόστος στέγασης και καθημερινότητας αφήνει «χώρο» για ποιότητα ζωής, οι δείκτες ανεβαίνουν θεαματικά. Αυτό εξηγεί, εν μέρει, γιατί προορισμοί με μέτριο κατά κεφαλήν ΑΕΠ υπεραποδίδουν στις υποκειμενικές αξιολογήσεις: οι expats συγκρίνουν όχι ιδεώδη, αλλά το τι μπορούν πραγματικά να ζήσουν με το εισόδημά τους. Η ίδια λογική φαίνεται και σε παράλληλες αναλύσεις της αγοράς που, αν και δεν ταυτίζονται με τη μεθοδολογία της InterNations, επιβεβαιώνουν πόσο πολώνει η μεταβλητή «κόστος»: η Ελβετία, για παράδειγμα, παραμένει ακριβή, ενώ το Μεξικό και άλλοι προορισμοί του αναπτυσσόμενου κόσμου αναδεικνύονται σε «value for money» για τον μέσο ξένο.
Η φετινή έκθεση φωτίζει και μερικούς «νικητές της χρονιάς» που δεν μπήκαν απαραίτητα στην πρώτη δεκάδα, αλλά ανέβηκαν θεαματικά: η Κύπρος και η Μάλτα καταγράφουν τις μεγαλύτερες ανόδους, κυρίως χάρη σε βελτιώσεις στην εργασία και σε υπηρεσίες προς expats. Οι δύο νησιωτικές οικονομίες της Μεσογείου δείχνουν ότι στοχευμένες πολιτικές μπορούν, σε βραχύ χρονικό ορίζοντα, να αλλάξουν αισθητά την εμπειρία του ξένου κατοίκου.
Για όποιον σκέφτεται να μετακινηθεί το 2025, τα ευρήματα προσφέρουν έναν αξιόπιστο «χάρτη», όχι όμως μια αυτόματη απάντηση. Η κατάταξη αποτυπώνει βίωμα· αυτό σημαίνει ότι ο κλάδος εργασίας, η οικογενειακή κατάσταση, ο τρόπος ζωής και ο προϋπολογισμός μπορούν να ανατρέψουν πλήρως την «καλύτερη χώρα» σε προσωπικό επίπεδο. Η ίδια χώρα που είναι παράδεισος για ψηφιακούς νομάδες ίσως να είναι πιο απαιτητική για γονείς με παιδιά σχολικής ηλικίας· μια πόλη ιδανική για single επαγγελματίες μπορεί να είναι λιγότερο βολική για συνταξιούχους χωρίς αυτοκίνητο. Κοινός παρονομαστής, πάντως, είναι η αξία της προεργασίας: διασταύρωση προϋποθέσεων βίζας και αδειών, αναγνωρίσεις επαγγελματικών προσόντων, δοκιμή καθημερινότητας σε μια πιλοτική παραμονή μετ’ επιστροφής και, κυρίως, επιλογές γειτονιάς που «κουμπώνουν» με τις ανάγκες σας.
Το δημόσιο ενδιαφέρον για την έκθεση αποτυπώνεται και στο πώς αναπαράγεται στα διεθνή media. Από το Forbes έως το Travel + Leisure και τον lifestyle Τύπο, το ίδιο αφήγημα επανέρχεται: ένας τροπικός Παναμάς στην κορυφή, μια Κολομβία που κερδίζει έδαφος, ένα Μεξικό που παραμένει κοινωνικά ανοιχτό και φιλόξενο, και μια Ασία που προσελκύει για την αξία που προσφέρει σε σχέση με το κόστος. Αυτή η «συναίνεση» δεν είναι τυχαία· εδράζεται στο ισχυρό δείγμα και στην επαναληψιμότητα των δεικτών της InterNations.
Εντέλει, «οι καλύτερες χώρες για expats το 2025» δεν είναι ένας στατικός πίνακας. Είναι ένα στιγμιότυπο μιας δυναμικής πραγματικότητας όπου πόλεις, κυβερνήσεις και κοινότητες ανταγωνίζονται για τα ταλέντα και τους ανθρώπους που φέρνουν μαζί τους ιδέες, κατανάλωση και κοινωνικό κεφάλαιο. Αν κάτι ξεχωρίζει από τη φετινή έκθεση, είναι ότι η καθημερινότητα —η αίσθηση του ανήκειν, το αν οι διαδικασίες «βγαίνουν», το πόσο φτάνουν τα χρήματα στο τέλος του μήνα— μετρά περισσότερο από κάθε macro δείκτη ευημερίας. Κι αυτός είναι ίσως ο πιο πρακτικός μπούσουλας για όποιον ετοιμάζει βαλίτσες: κοιτάξτε πέρα από τα στερεότυπα, διαβάστε την πρωτογενή πηγή και δοκιμάστε, έστω προσωρινά, τον ρυθμό της πόλης που έχετε βάλει στο μάτι — πριν την ονομάσετε «σπίτι».
