Καθώς ο υδράργυρος ανεβαίνει και το ελληνικό καλοκαίρι μπαίνει για τα καλά στη ζωή μας, εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες αναζητούν μια ανάσα δροσιάς στις κοντινές ή πιο απομακρυσμένες παραλίες της χώρας. Ωστόσο, το ερώτημα που πρέπει να μας απασχολήσει σοβαρά πριν ρίξουμε την πρώτη μας βουτιά δεν είναι μόνο “πού πάμε για μπάνιο”, αλλά και “είναι τα νερά της παραλίας ασφαλή για κολύμπι;”.
Το Πανελλήνιο Κέντρο Οικολογικών Ερευνών (ΠΑΚΟΕ) έδωσε για ακόμη μια χρονιά στη δημοσιότητα τα αποτελέσματα των δειγματοληψιών που πραγματοποίησε σε παραλίες της Αττικής και της υπόλοιπης χώρας. Οι μικροβιολογικοί έλεγχοι που διεξήχθησαν τον Μάιο του 2025 καταδεικνύουν ένα καθόλου ευχάριστο συμπέρασμα: Ένα σημαντικό ποσοστό ακτών στην Ελλάδα δεν πληροί τις βασικές προδιαγραφές καθαρότητας και χαρακτηρίζεται επισήμως ως “ακατάλληλο για κολύμβηση”.
Τι έδειξαν οι έλεγχοι στην Αττική
Σε δείγμα 202 παραλιών της Αττικής, οι οποίες εξετάστηκαν από το ΠΑΚΟΕ στις αρχές Μαΐου, διαπιστώθηκε πως μόλις 153 εξ αυτών κρίθηκαν κατάλληλες για κολύμβηση. Αντιθέτως, 49 παραλίες – σχεδόν μία στις τέσσερις – χαρακτηρίστηκαν ακατάλληλες. Αυτό σημαίνει πως τα επίπεδα μικροβίων όπως τα κολοβακτηρίδια (Escherichia coli) και οι εντερόκοκκοι ήταν πάνω από τα επιτρεπτά όρια που ορίζει η σχετική ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Στην ευρύτερη περιοχή του Λεκανοπεδίου, αρκετές από τις παραλίες που αποτελούν πόλο έλξης για χιλιάδες λουόμενους παρουσίασαν ανησυχητικές ενδείξεις ρύπανσης. Ενδεικτικά, στη λίστα των ακατάλληλων παραλιών περιλαμβάνονται:
- Το παραλιακό μέτωπο του Παλαιού Φαλήρου και συγκεκριμένα η περιοχή γύρω από τον Φλοίσβο.
- Το Καλαμάκι στον Άλιμο, κοντά στην αρχή της παραλίας.
- Η παραλία στην οδό Κωνσταντίνου Καραμανλή στη Βούλα.
- Η Παλαιά Φώκαια και ο Άγιος Νικόλαος Αναβύσσου.
- Το 1ο Λιμανάκι Δασκαλειού στην Κερατέα.
- Τμήματα του Πόρτο Ράφτη, όπως η πλευρά του Αυλακίου κοντά στο γήπεδο.
Οι παραλίες αυτές συγκεντρώνουν κάθε Σαββατοκύριακο μεγάλο αριθμό πολιτών, γεγονός που κάνει το πρόβλημα ακόμη πιο επικίνδυνο, ιδιαίτερα για μικρά παιδιά ή ευπαθείς ομάδες πληθυσμού.
Ποια είναι η κατάσταση στην υπόλοιπη Ελλάδα
Ακόμη πιο ανησυχητικά είναι τα ευρήματα που αφορούν τις παραλίες της περιφέρειας. Σε δείγμα 370 ακτών ανά τη χώρα, μόλις 244 κρίθηκαν κατάλληλες, ενώ 126 – δηλαδή περισσότερο από το ένα τρίτο – θεωρήθηκαν ακατάλληλες για κολύμβηση. Οι παραλίες αυτές εκτείνονται από δημοφιλή τουριστικά θέρετρα, μέχρι λιγότερο προβεβλημένες ακτές.
Η ρύπανση στις περιοχές αυτές αποδίδεται σε διάφορους λόγους, όπως η ανεπαρκής αποχέτευση, η ύπαρξη λυμάτων, η παράνομη διάθεση αποβλήτων, καθώς και η αυξημένη αστικοποίηση σε παράκτιες ζώνες. Τα ευρήματα του ΠΑΚΟΕ δημιουργούν ένα καθαρό μήνυμα: δεν πρέπει να θεωρούμε δεδομένο ότι κάθε θάλασσα που μοιάζει καθαρή, είναι πράγματι και ασφαλής για βουτιές.
Παραδείγματα από το εξωτερικό – Η περίπτωση της Κύπρου
Ανάλογη εγρήγορση επικρατεί και στο εξωτερικό. Στην Κύπρο, για παράδειγμα, η διάσημη παραλία Ladies Mile στην επαρχία Λεμεσού, τέθηκε πρόσφατα (Μάιος 2025) εκτός ορίων για κολύμβηση, καθώς βρέθηκαν υπερβάσεις στα επίπεδα εντερόκοκκων. Η απόφαση των αρμόδιων αρχών συνοδεύτηκε από τοποθέτηση σχετικής σήμανσης και ανακοίνωση προς το κοινό για αποφυγή της παραλίας μέχρι νεοτέρας.
Το παράδειγμα αυτό επιβεβαιώνει πως η ρύπανση των θαλασσών δεν αποτελεί μόνο ελληνικό πρόβλημα, αλλά διεθνές φαινόμενο, το οποίο σχετίζεται με τη γενικότερη περιβαλλοντική κρίση, την αστικοποίηση και τις κλιματικές επιπτώσεις.
Γιατί είναι επικίνδυνη η κολύμβηση σε μολυσμένα νερά;
Το μπάνιο σε παραλίες με υψηλά επίπεδα μικροβίων ενέχει σοβαρούς κινδύνους για την υγεία. Οι κυριότερες επιπτώσεις περιλαμβάνουν:
- Γαστρεντερικές λοιμώξεις, ιδιαίτερα στα παιδιά.
- Λοιμώξεις του δέρματος ή των ματιών.
- Αυξημένο κίνδυνο για ασθένειες του αναπνευστικού.
- Επιδείνωση προϋπαρχόντων προβλημάτων υγείας για ανθρώπους με ευαίσθητο ανοσοποιητικό σύστημα.
Γι’ αυτό και οι επιστήμονες τονίζουν τη σημασία της πρόληψης. Δεν αρκεί η οπτική εντύπωση καθαρότητας – τα μικρόβια δεν φαίνονται με γυμνό μάτι.
Τι πρέπει να προσέχετε πριν πάτε για μπάνιο
Οι ειδικοί προτείνουν μερικά βασικά βήματα που όλοι πρέπει να ακολουθούμε πριν επιλέξουμε πού θα κάνουμε το μπάνιο μας:
- Ενημερωθείτε μέσω επίσημων πηγών: Το ΠΑΚΟΕ δημοσιεύει αναλυτικούς πίνακες με τις κατάλληλες και ακατάλληλες παραλίες. Μπορείτε να επισκέπτεστε την ιστοσελίδα του για συνεχή ενημέρωση.
- Αποφύγετε παραλίες δίπλα σε λιμάνια, στόμια ποταμών ή περιοχές με έντονη αστική δραστηριότητα.
- Δώστε σημασία στην ύπαρξη προειδοποιητικών πινακίδων ή υποδείξεων από τις τοπικές αρχές.
- Αν η θάλασσα έχει έντονη μυρωδιά, παράξενη απόχρωση ή αφρούς, προτιμήστε άλλη παραλία.
- Εάν εμφανιστούν συμπτώματα όπως δερματικός ερεθισμός ή στομαχικές διαταραχές μετά το μπάνιο, συμβουλευτείτε άμεσα γιατρό.
Η εικόνα των ελληνικών ακτών για το φετινό καλοκαίρι είναι μικτή: πολλές παραλίες παραμένουν καθαρές και ασφαλείς, όμως ένας σημαντικός αριθμός παρουσιάζει πρόβλημα ρύπανσης. Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι η ασφάλεια της κολύμβησης φέτος είναι υπό αίρεση σε αρκετές περιοχές.
Οι Έλληνες πολίτες καλούνται να ενημερώνονται τακτικά και να επιλέγουν με υπευθυνότητα πού θα απολαύσουν τις διακοπές τους, αποφεύγοντας σημεία που έχουν χαρακτηριστεί επισήμως ως ακατάλληλα. Το δικαίωμα στην καθαρή θάλασσα δεν είναι πολυτέλεια – είναι ζήτημα δημόσιας υγείας και περιβαλλοντικής ευθύνης.
