Επέτειος του Πολυτεχνείου: Ιστορία και μνήμη
Η 17η Νοεμβρίου είναι μια ημερομηνία βαθιά χαραγμένη στη συλλογική μνήμη των Ελλήνων, καθώς συμβολίζει την κορύφωση του αντιδικτατορικού αγώνα εναντίον της στρατιωτικής χούντας που είχε επιβληθεί στη χώρα από το 1967 έως το 1974. Η εξέγερση του Πολυτεχνείου το 1973 αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά γεγονότα στη σύγχρονη ελληνική ιστορία, όχι μόνο ως πράξη αντίστασης αλλά και ως σύμβολο δημοκρατίας και ελευθερίας.
Η χούντα των Συνταγματαρχών είχε εγκαθιδρυθεί στις 21 Απριλίου 1967 με πραξικόπημα, καταλύοντας το δημοκρατικό πολίτευμα. Οι στρατιωτικοί επέβαλαν ένα καθεστώς λογοκρισίας, παρακολουθήσεων, συλλήψεων και βασανιστηρίων, με αποτέλεσμα τη στέρηση θεμελιωδών ελευθεριών.
Κατά τη διάρκεια της επταετίας, η δυσαρέσκεια απέναντι στο καθεστώς μεγάλωνε, ιδίως μεταξύ της νεολαίας. Το 1973 υπήρξε κομβική χρονιά, καθώς η οικονομική κρίση, η πολιτική ασφυξία και οι διεθνείς πιέσεις κατέστησαν το καθεστώς πιο ευάλωτο.
Η εξέγερση του Πολυτεχνείου
Η εξέγερση ξεκίνησε στις 14 Νοεμβρίου 1973, όταν φοιτητές του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου κατέλαβαν το κτίριο, απαιτώντας δημοκρατία, ελευθερία και αποκατάσταση του Συντάγματος. Με σύνθημα «Ψωμί – Παιδεία – Ελευθερία», η κατάληψη σύντομα εξελίχθηκε σε μαζική κινητοποίηση, με τη συμμετοχή φοιτητών, εργατών και πολιτών.
Το βράδυ της 16ης Νοεμβρίου, οι φοιτητές χρησιμοποίησαν έναν ραδιοφωνικό πομπό μέσα στο Πολυτεχνείο για να απευθύνουν εκκλήσεις στον ελληνικό λαό να αντισταθεί στο καθεστώς. Η χούντα, αδυνατώντας να ελέγξει την κατάσταση, αποφάσισε τη χρήση βίας.
Η νύχτα της καταστολής
Τις πρώτες πρωινές ώρες της 17ης Νοεμβρίου, η αστυνομία και ο στρατός περικύκλωσαν το Πολυτεχνείο. Ένα τανκ εισέβαλε στην κεντρική πύλη, γκρεμίζοντάς τη, ενώ οι δυνάμεις καταστολής επιτέθηκαν στους συγκεντρωμένους. Η βία που ασκήθηκε είχε τραγικό απολογισμό, με θανάτους και τραυματισμούς.
Παρότι η χούντα επιχείρησε να αποσιωπήσει τον ακριβή αριθμό των θυμάτων, μαρτυρίες και έρευνες ανέφεραν αρκετούς νεκρούς, καθώς και εκατοντάδες τραυματίες.
Η πολιτική και κοινωνική κληρονομιά
Η εξέγερση του Πολυτεχνείου δεν κατάφερε να ρίξει άμεσα τη χούντα, αλλά αποτέλεσε κομβικό σημείο για την απονομιμοποίησή της. Μέσα σε λίγους μήνες, η δικτατορία κατέρρευσε μετά την τραγωδία στην Κύπρο, με την αποκατάσταση της δημοκρατίας να έρχεται τον Ιούλιο του 1974.
Η 17η Νοεμβρίου καθιερώθηκε ως ημέρα μνήμης και τιμής για όλους όσοι αγωνίστηκαν για τη δημοκρατία. Το Πολυτεχνείο έγινε διαχρονικό σύμβολο αντίστασης και αγώνα για ελευθερία.
Κάθε χρόνο, από τις 15 έως τις 17 Νοεμβρίου, πραγματοποιούνται εκδηλώσεις μνήμης στο Πολυτεχνείο. Το αποκορύφωμα είναι η πορεία προς την πρεσβεία των Ηνωμένων Πολιτειών, ως ένδειξη διαμαρτυρίας για τη στήριξη που είχε προσφέρει η αμερικανική κυβέρνηση στη χούντα.
Οι εκδηλώσεις περιλαμβάνουν:
- Καταθέσεις στεφάνων στον χώρο του Πολυτεχνείου.
- Πολιτιστικά και εκπαιδευτικά δρώμενα.
- Ομιλίες από εκπροσώπους πολιτικών φορέων, φοιτητικών οργανώσεων και αντιστασιακών.
Το μήνυμα του Πολυτεχνείου σήμερα
Η 17η Νοεμβρίου παραμένει επίκαιρη, καθώς υπενθυμίζει τη σημασία της δημοκρατίας, των ατομικών δικαιωμάτων και της συλλογικής δράσης. Σε μια εποχή όπου αυταρχισμός και ανισότητες εξακολουθούν να υπάρχουν, το Πολυτεχνείο εμπνέει νέες γενιές να παλέψουν για έναν καλύτερο κόσμο.
Η επέτειος του Πολυτεχνείου δεν είναι μόνο μια αναδρομή στο παρελθόν, αλλά μια πρόσκληση να αναστοχαστούμε τη σημασία των αξιών που υπερασπίστηκαν οι φοιτητές και οι πολίτες το 1973. Είναι μια διαχρονική υπόμνηση ότι η ελευθερία και η δημοκρατία κατακτώνται με αγώνες και διαρκή επαγρύπνηση.
Τα τελευταία χρόνια, η επέτειος συνοδεύεται συχνά από διαδηλώσεις και αντιπαραθέσεις γύρω από την πολιτική της σημασία, δείχνοντας ότι το Πολυτεχνείο παραμένει ζωντανό ως σημείο αναφοράς για την κοινωνία.
