Στις 9 Μαΐου, σχεδόν 40 χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, ενέκριναν τη σύσταση ενός Ειδικού Διεθνούς Δικαστηρίου για την εκδίκαση του εγκλήματος της επίθεσης που διαπράχθηκε από τη Ρωσία κατά της Ουκρανίας. Η απόφαση αυτή ελήφθη κατά τη διάρκεια συνάντησης στο Λβιβ της Ουκρανίας, με τη συμμετοχή υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ και άλλων συμμάχων της Ουκρανίας, και σηματοδοτεί μια σημαντική προσπάθεια για την απόδοση δικαιοσύνης για την εισβολή του 2022 .
Τι είναι το νέο ειδικό δικαστήριο;
Το δικαστήριο αυτό, που θα ιδρυθεί μέσω συμφωνίας μεταξύ της Ουκρανίας και του Συμβουλίου της Ευρώπης, θα επικεντρωθεί στο έγκλημα της επίθεσης, δηλαδή στον σχεδιασμό και την εκτέλεση της στρατιωτικής εισβολής. Η Διεθνής Ποινική Δικαιοσύνη (ΔΠΔ) δεν έχει δικαιοδοσία να ασκήσει δίωξη για αυτό το έγκλημα, καθώς η Ρωσία δεν είναι μέλος του Καταστατικού της Ρώμης, ενώ η Ουκρανία έχει περιορισμένη συμμετοχή .
Το δικαστήριο θα έχει την εξουσία να επιβάλει ποινές ισόβιας κάθειρξης, όταν αυτό δικαιολογείται από τη σοβαρότητα του εγκλήματος . Αναμένεται να ασκήσει δίωξη σε 20 έως 30 υψηλόβαθμους Ρώσους αξιωματούχους, συμπεριλαμβανομένου του Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν. Ωστόσο, λόγω της διεθνούς ασυλίας που απολαμβάνουν οι εν ενεργεία αρχηγοί κρατών, η δίωξη ενδέχεται να καθυστερήσει έως ότου αποχωρήσουν από τα αξιώματά τους .
Ποιος το υποστηρίζει και πού θα λειτουργήσει;
Η πρωτοβουλία υποστηρίζεται από μια ευρεία διεθνή συμμαχία, συμπεριλαμβανομένων χωρών όπως οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιαπωνία και ο Καναδάς. Η Χάγη θεωρείται πιθανός τόπος εγκατάστασης του δικαστηρίου, λόγω της υπάρχουσας υποδομής για διεθνείς δικαστικές διαδικασίες .
Η χρηματοδότηση του δικαστηρίου θα προέλθει από τις χώρες της “Core Group”, ενώ η Ουκρανία θα παραπέμπει υποθέσεις και αποδεικτικά στοιχεία μέσω του Διεθνούς Κέντρου για τη Δίωξη του Εγκλήματος της Επίθεσης (ICPA), που φιλοξενείται στο Eurojust .
Η έγκριση του δικαστηρίου συνέπεσε με την Ημέρα της Ευρώπης και τις εορταστικές εκδηλώσεις για την 80ή επέτειο της νίκης κατά του ναζισμού. Ενώ η Ρωσία διοργάνωσε στρατιωτική παρέλαση στη Μόσχα, με τη συμμετοχή ηγετών από την Κίνα και τη Βραζιλία, οι Ευρωπαίοι ηγέτες συγκεντρώθηκαν στο Λβιβ, στέλνοντας ένα ισχυρό μήνυμα υπέρ της λογοδοσίας και της διεθνούς δικαιοσύνης .
Η Ύπατη Εκπρόσωπος της ΕΕ για την Εξωτερική Πολιτική, Κάγια Κάλας, δήλωσε ότι “κανείς δεν θα μείνει ατιμώρητος για τα εγκλήματα που έχει διαπράξει”, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για απόδοση δικαιοσύνης .
Η επίσημη αίτηση για την έναρξη του δικαστηρίου αναμένεται να υποβληθεί κατά τη διάρκεια της ετήσιας συνάντησης των υπουργών Εξωτερικών του Συμβουλίου της Ευρώπης στις 14 Μαΐου στο Λουξεμβούργο . Εάν όλα προχωρήσουν σύμφωνα με το σχέδιο, το δικαστήριο θα μπορούσε να ξεκινήσει τη λειτουργία του στις αρχές του 2026.
Η σύσταση αυτού του δικαστηρίου αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς την απόδοση δικαιοσύνης για την Ουκρανία και την ενίσχυση της διεθνούς τάξης βασισμένης σε κανόνες.
