Εξαντλητικά ωράρια, συνεχείς υπερωρίες, ελάχιστα έως ανύπαρκτα ρεπό και χαμηλοί μισθοί. Αυτές οι συνθήκες κρύβονται πίσω από τα ρούχα που πωλούνται σε εξαιρετικά χαμηλές τιμές από τη SHEIN, τη μεγαλύτερη εταιρεία fast fashion στον κόσμο. Νέες έρευνες από διάφορες πηγές, όπως το BBC και διεθνείς οργανώσεις, φέρνουν στο φως περισσότερες λεπτομέρειες για τις πρακτικές της εταιρείας.
Μια αυτοκρατορία fast fashion με βαρύ τίμημα
Η κινεζική εταιρεία SHEIN, που ιδρύθηκε το 2008, γνώρισε εντυπωσιακή άνοδο, με την αξία της να υπολογίζεται σήμερα στα 60 δισεκατομμύρια δολάρια. Με παρουσία σε 150 χώρες, η εταιρεία σχεδιάζει την εισαγωγή της στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου, κάτι που απαιτεί αυξημένο έλεγχο στη φήμη της. Ωστόσο, η επιτυχία της συνοδεύεται από σοβαρές επικρίσεις για τις συνθήκες εργασίας στα εργοστάσια της και τις καταγγελίες για καταναγκαστική εργασία. Μάλιστα, το 2023, η εταιρεία παραδέχτηκε την παρουσία παιδιών εργαζομένων σε προμηθευτές της στην Κίνα.
Ρεπορτάζ και μαρτυρίες που σοκάρουν
Το BBC επισκέφθηκε 10 εργοστάσια στην περιοχή Γκουανγκζού, μιλώντας με περισσότερους από 20 εργαζόμενους και τέσσερις ιδιοκτήτες εργοστασίων. Οι αποκαλύψεις περιλαμβάνουν εργάτες που δηλώνουν ότι δουλεύουν έως και 31 ημέρες τον μήνα, με εβδομαδιαίο ωράριο που φτάνει τις 75 ώρες – παραβιάζοντας τη νομοθεσία της Κίνας, η οποία ορίζει μέγιστο εβδομαδιαίο ωράριο 44 ωρών.
«Αν ο μήνας έχει 31 ημέρες, θα δουλέψω 31 ημέρες», δήλωσε ένας εργαζόμενος, ενώ άλλοι αναφέρουν ότι έχουν μόνο μία ημέρα ρεπό μηνιαίως. Μια εργάτρια ανέφερε πως πληρώνεται με το κομμάτι, λαμβάνοντας 1-2 γουάν (0,14-0,28 δολάρια) για κάθε μπλουζάκι, ενώ καταφέρνει να φτιάξει περίπου 12 την ώρα.
Μισθοί και ωράρια: Η άλλη πλευρά της επιτυχίας
Παρά τη χαμηλή αμοιβή, οι εργαζόμενοι δηλώνουν ότι προσπαθούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις παραγωγής, ιδιαίτερα όταν τα σχέδια έχουν επιτυχία και οι παραγγελίες αυξάνονται. Σύμφωνα με την ελβετική ΜΚΟ Public Eye, οι βασικοί μισθοί χωρίς υπερωρίες ανέρχονται σε 2.400 γουάν (327 δολάρια), πολύ χαμηλότεροι από τα 6.512 γουάν που απαιτούνται για έναν «μισθό διαβίωσης», όπως εκτιμά η Asia Floor Wage Alliance.
Η Public Eye και άλλες οργανώσεις επισημαίνουν ότι οι υπερβολικές υπερωρίες είναι καθημερινό φαινόμενο, με τους εργαζόμενους να κερδίζουν τελικά 4.000-10.000 γουάν μηνιαίως, μόνο αν δουλεύουν συνεχώς.
Επικρίσεις για τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων
Ο David Hachfield, ειδικός στα εργασιακά δικαιώματα, χαρακτηρίζει τις συνθήκες αυτές ως «ακραία εκμετάλλευση». Σύμφωνα με την κινεζική νομοθεσία, οι εργοδότες πρέπει να παρέχουν τουλάχιστον μία ημέρα ανάπαυσης εβδομαδιαίως, ενώ η παράταση του ωραρίου επιτρέπεται μόνο για ειδικούς λόγους. Παρά τις βελτιώσεις που έχουν γίνει, τα στοιχεία δείχνουν ότι η νομοθεσία παραμένει «στα χαρτιά».
Προσπάθειες αποκατάστασης της φήμης
Το BBC διαπίστωσε ότι η SHEIN έχει τοποθετήσει αφίσες στα εργοστάσια, προτρέποντας το προσωπικό να καταγγέλλει περιπτώσεις παιδικής εργασίας. Παράλληλα, η εταιρεία έχει εγκαταστήσει ανεμιστήρες βιομηχανικών διαστάσεων για καλύτερες συνθήκες εργασίας. Σύμφωνα με τον καθηγητή Sheng Lu από το Πανεπιστήμιο του Delaware, οι κινήσεις αυτές στοχεύουν κυρίως στη βελτίωση της εικόνας της εταιρείας, ενόψει της δημόσιας εγγραφής της στο χρηματιστήριο.
«Η SHEIN προσπαθεί να πείσει τους επενδυτές ότι είναι μια αξιοπρεπής εταιρεία. Για να διατηρήσει όμως την εμπιστοσύνη, πρέπει να αναλάβει ουσιαστική ευθύνη», σημειώνει ο Lu.
Σύμφωνα με πρόσφατες αναφορές, η SHEIN εντατικοποιεί τους ελέγχους στους προμηθευτές της και δηλώνει δέσμευση για διαφάνεια στην εφοδιαστική της αλυσίδα. Ωστόσο, οι επικριτές υποστηρίζουν ότι οι αλλαγές είναι επιφανειακές και δεν αγγίζουν το βάθος των προβλημάτων. Η επιτυχία της εταιρείας συνεχίζει να βασίζεται σε φθηνό εργατικό δυναμικό, με το τίμημα να βαραίνει τους εργαζομένους της.
Καθώς η SHEIN προσπαθεί να αναδιαμορφώσει την εικόνα της, η συζήτηση για τις πρακτικές της αναδεικνύει την ανάγκη για αυστηρότερους διεθνείς κανονισμούς που θα διασφαλίζουν τα δικαιώματα των εργαζομένων και τη βιώσιμη ανάπτυξη στον χώρο της μόδας.
