Σε μια απροσδόκητη στροφή λόγου που έρχεται σε αντίθεση με την έως τώρα στάση του, ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ, προκάλεσε διεθνή αίσθηση όταν, κατά τη διάρκεια δηλώσεών του, παραδέχθηκε δημόσια την ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα, εστιάζοντας ιδιαίτερα στην πείνα που αντιμετωπίζουν τα παιδιά. «Τα παιδιά στη Γάζα λιμοκτονούν – όποιος δεν το βλέπει αυτό είναι είτε αναίσθητος είτε τρελός», είπε χαρακτηριστικά, προκαλώντας κύμα αντιδράσεων αλλά και συζητήσεων τόσο στις ΗΠΑ όσο και διεθνώς. Το γεγονός αυτό αποτελεί σημείο καμπής όχι μόνο στην προσωπική του ρητορική αλλά και στη γεωπολιτική διαχείριση της κρίσης στη Μέση Ανατολή.
Ο κ. Τραμπ έκανε τις επίμαχες δηλώσεις τη Δευτέρα 28 Ιουλίου, σε ομιλία του στο Νιού Τζέρσεϊ, αναφερόμενος ρητά στην κρίση υποσιτισμού που πλήττει τον άμαχο πληθυσμό της Γάζας, και ιδιαίτερα τα παιδιά. Η φράση του – «Children in Gaza are starving – anyone who doesn’t see it is either callous or insane» – μεταδόθηκε ευρέως και σχολιάστηκε τόσο από μέσα ενημέρωσης όσο και από πολιτικούς αντιπάλους και συμμάχους του.
Παράλληλα, δήλωσε πως προτίθεται να συνεργαστεί με το Ισραήλ για την εγκαθίδρυση «food centres» (κέντρα παροχής τροφής), τα οποία – σύμφωνα με τα λεγόμενά του – θα επιτρέψουν την ασφαλή και αποτελεσματική παροχή βοήθειας στον πληθυσμό. Δήλωσε επίσης πως «η Χαμάς κλέβει τη βοήθεια και τη χρησιμοποιεί για πολεμικούς σκοπούς», αλλά τόνισε με έμφαση ότι η Ισραηλινή κυβέρνηση οφείλει να επιτρέψει την είσοδο «κάθε ουγγιάς τροφής».
🔵 Η κατάσταση στη Γάζα σύμφωνα με διεθνείς οργανισμούς
Οι δηλώσεις του Τραμπ δεν είναι αβάσιμες. Πολλαπλές πηγές από τον ΟΗΕ, την Παγκόσμια Τράπεζα Τροφίμων (WFP) και την UNICEF επιβεβαιώνουν ότι η Γάζα βρίσκεται σε ένα στάδιο σχεδόν πλήρους λιμού. Η τελευταία έκθεση του Integrated Food Security Phase Classification (IPC) περιγράφει την κατάσταση ως «καταστροφή επιπέδου 5», τη χειρότερη δυνατή μορφή κρίσης πείνας, με επίσημες καταγραφές πάνω από 122 νεκρών από πείνα – οι 83 εξ αυτών είναι παιδιά.
Η έλλειψη τροφίμων, καθαρoύ νερού και φαρμάκων, σε συνδυασμό με τις συνεχείς συγκρούσεις, έχει οδηγήσει σε εικόνες απελπισίας. Δορυφορικές φωτογραφίες δείχνουν χιλιάδες ανθρώπους να συνωστίζονται γύρω από φορτηγά ανθρωπιστικής βοήθειας – εικόνες τόσο δραματικές που πλέον είναι «ορατές από το διάστημα».
Οι αντιδράσεις στο εσωτερικό των ΗΠΑ
Η δήλωση του Τραμπ διχάζει την πολιτική σκηνή των ΗΠΑ. Από τη μία πλευρά, Δημοκρατικοί γερουσιαστές τον καλούν να κάνει περισσότερα για την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας, καταγγέλλοντας τη δημιουργία ανεξάρτητων οργανισμών όπως η «Gaza Humanitarian Foundation» που σχεδιάζει να ιδρύσει, ως «μη διαφανείς» και «μη συμβατές με τις ανθρωπιστικές αρχές του ΟΗΕ».
Από την άλλη πλευρά, ακόμη και μέρος της συντηρητικής MAGA βάσης αρχίζει να εκφράζει αντιρρήσεις για την ανεξέλεγκτη υποστήριξη προς την ισραηλινή κυβέρνηση. Η Marjorie Taylor Greene, μέλος του Κογκρέσου και σύμμαχος του Τραμπ, δήλωσε πρόσφατα πως η ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα δεν μπορεί πλέον να αγνοηθεί και ότι «κάθε μέρα που περνά πεθαίνουν παιδιά μπροστά στα μάτια της διεθνούς κοινότητας».
Η προτεινόμενη λύση: Food centres
Ο Τραμπ πρότεινε τη δημιουργία ειδικών κέντρων διανομής τροφίμων (food centres), τα οποία, όπως δήλωσε, θα λειτουργούν με την υποστήριξη και την έγκριση του Ισραήλ και με στόχο να προστατεύονται από παρεμβάσεις της Χαμάς. Ωστόσο, οι λεπτομέρειες αυτού του σχεδίου είναι ασαφείς. Δεν διευκρινίστηκε πού ακριβώς θα εγκατασταθούν, ποιος θα τα διαχειρίζεται, και – κυρίως – πώς θα διασφαλιστεί η ανεμπόδιστη πρόσβαση για τους αμάχους.
Η Διεθνής Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού και άλλες ανθρωπιστικές οργανώσεις εξέφρασαν αμφιβολίες για την αποτελεσματικότητα της πρότασης, προειδοποιώντας ότι η ίδρυση νέων οργανισμών διανομής μπορεί να καθυστερήσει την παροχή βοήθειας, ενώ ήδη η κατάσταση στη Γάζα είναι «ζήτημα ωρών» για πολλούς κατοίκους.
Η δήλωση του Τραμπ αγγίζει βαθύτερα ηθικά και πολιτικά ζητήματα. Για πρώτη φορά, αναγνωρίζει δημόσια ότι η κατάσταση στη Γάζα είναι αποτέλεσμα μιας ευρύτερης σύγκρουσης όπου όλοι – και το Ισραήλ – έχουν ευθύνη. Μπορεί η ρητορική του να χαρακτηρίζεται υπερβολική, ωστόσο έφερε στην επιφάνεια μία αλήθεια που δυσκολεύονται να παραδεχτούν άλλοι ηγέτες: η πείνα δεν έχει πολιτικό πρόσημο – είναι έγκλημα κατά της ανθρωπότητας.
Παράλληλα, η έντονη γλώσσα του («όποιος δεν το βλέπει είναι τρελός ή αναίσθητος») δημιούργησε αντιπαραθέσεις, με κάποιους να τον κατηγορούν για λαϊκισμό, αλλά και άλλους να του αναγνωρίζουν το θάρρος να θίξει μια ευαίσθητη αλήθεια την ώρα που η διεθνής διπλωματία αποφεύγει να πάρει θέση.
Η δήλωση του Donald Trump για την πείνα των παιδιών στη Γάζα δεν είναι απλώς μια ρητορική έξαρση. Είναι μια αναγνώριση μιας φρικτής πραγματικότητας που πολλοί επιλέγουν να αγνοήσουν. Μπορεί ο τρόπος του να είναι αμφιλεγόμενος και οι προτάσεις του ασαφείς, όμως η κεντρική του διαπίστωση δεν μπορεί να αμφισβητηθεί: τα παιδιά στη Γάζα λιμοκτονούν και ο κόσμος οφείλει να αντιδράσει – τώρα.
Η ανθρωπιστική κρίση δεν επιλύεται με λόγια, αλλά με πράξεις. Αν ο Πρόεδρος των ΗΠΑ – γνωστός για τις σκληρές του θέσεις – μπορεί να παραδεχτεί την τραγωδία, τότε μήπως ήρθε η ώρα και η διεθνής κοινότητα να πάψει να κοιτά αλλού;
