Η Βόρεια Κορέα βρίσκεται και πάλι στο διεθνές προσκήνιο, καθώς ένα νέο πόρισμα του Γραφείου του Ύπατου Αρμοστή του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (OHCHR) καταγράφει έντονη σκλήρυνση του κρατικού ελέγχου την τελευταία δεκαετία: εκτεταμένη επιτήρηση, διεύρυνση της θανατικής ποινής και τιμωρίες που στοχεύουν ακόμη και «παραβάσεις» όπως η διανομή ξένων σειρών. Η έκθεση, που δημοσιεύτηκε στις 12 Σεπτεμβρίου, βασίζεται σε περισσότερες από 300 συνεντεύξεις αυτοπτών μαρτύρων και Βορειοκορεατών φυγάδων και καταλήγει ότι το καθεστώς του Κιμ Γιονγκ Ουν διατηρεί «ολικό έλεγχο» μέσω τεχνολογικής και φυσικής καταστολής.
Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, η πρόοδος στα εργαλεία ψηφιακής παρακολούθησης επέτρεψε στο κράτος να επεκτείνει την επιτήρηση «σε όλες τις πτυχές της ζωής». Η κρατική πρόσβαση σε συσκευές, τα φίλτρα περιεχομένου, και το κλειστό εσωτερικό δίκτυο πληροφορίας (intranet) συνοδεύονται από παραδοσιακά δίκτυα «γειτονικών επιτροπών», δημιουργώντας ένα πλέγμα που αποτρέπει την ελεύθερη έκφραση, την πρόσβαση σε πληροφορίες και την εσωτερική μετακίνηση χωρίς άδειες.
Η περίοδος της COVID-19 λειτούργησε ως επιταχυντής: τα κλειστά σύνορα και τα πρόσθετα μέτρα «βιοασφάλειας» μετατράπηκαν σε μόνιμες πρακτικές επιτήρησης και περιορισμού, παγιώνοντας ένα ακόμη πιο απροσπέλαστο περιβάλλον για τους πολίτες.
Εκτελέσεις για «απόκλιση» και ξένα μέσα
Η έκθεση του ΟΗΕ καταγράφει αύξηση εκτελέσεων, μεταξύ άλλων για πράξεις όπως η διανομή ή θέαση ξένων τηλεοπτικών προγραμμάτων (ιδιαίτερα νοτιοκορεατικών σειρών). Οι εκτελέσεις —συμπεριλαμβανομένων δημοσίων— λειτουργούν αποτρεπτικά και παραδειγματικά, επιβάλλοντας φόβο στην καθημερινότητα.
Παράλληλα, οργανώσεις δικαιωμάτων υπενθυμίζουν ότι το φάσμα των αδικημάτων που τιμωρούνται με θάνατο παραμένει ευρύ (απόπειρα διαφυγής, πρόσβαση σε ξένα ΜΜΕ, κριτική στην κυβέρνηση), ενώ το εύρος της εφαρμογής δεν είναι διαφανές ακριβώς λόγω της φύσης του καθεστώτος.
Καταναγκαστική εργασία και «πειθαρχία μέσω στέρησης»
Το OHCHR και ανεξάρτητοι φορείς περιγράφουν ένα σύστημα καταναγκαστικής εργασίας που διαπερνά την οικονομία: από μαθητές χαμηλών εισοδημάτων σε ορυχεία/κατασκευές έως ενηλίκους σε «ομάδες κινητοποίησης». Η εργασία αυτή δεν είναι μόνο οικονομικός μηχανισμός, αλλά και εργαλείο πειθαρχίας και πολιτικού ελέγχου.
«Μικρές βελτιώσεις» που δεν αλλάζουν την εικόνα
Το πόρισμα σημειώνει περιορισμένες βελτιώσεις —λιγότερη αυθαιρεσία από δεσμοφύλακες σε ορισμένα κέντρα κράτησης και μερικές νομικές μεταρρυθμίσεις για δικαιότερες δίκες—, ωστόσο αυτές δεν αντισταθμίζουν τη γενικευμένη επιδείνωση των θεμελιωδών ελευθεριών. Η Πιονγκγιάνγκ απορρίπτει τα συμπεράσματα ως «πολιτικοποιημένα».
Αναλυτικά ρεπορτάζ επισημαίνουν ότι η σκλήρυνση από το 2015 και ιδίως μετά το 2020 συνδέεται με τον ιδεολογικό έλεγχο νέων γενεών (π.χ. νόμοι κατά της «αντιδραστικής σκέψης και κουλτούρας») και την ανάγκη του καθεστώτος να ελέγξει τη διαρροή πληροφοριών από/προς Κίνα και Νότια Κορέα. Η πρόσβαση στο διαδίκτυο παραμένει σχεδόν ανύπαρκτη, η εσωτερική μετακίνηση απαιτεί άδειες, ενώ η διαφθορά πολλές φορές λειτουργεί ως «βαλβίδα επιβίωσης».
Συγκείμενο και διεθνείς αντιδράσεις
ΟΗΕ, HRW και Amnesty σκιαγραφούν επί χρόνια μια χώρα όπου αυθαίρετες κρατήσεις, βασανιστήρια, δημόσιες εκτελέσεις και στρατόπεδα πολιτικών κρατουμένων συνυπάρχουν με χρόνια ανασφάλεια τροφίμων. Η νέα έκθεση λειτουργεί ως επικαιροποιημένη «απογραφή» μιας χαμένης δεκαετίας δικαιωμάτων, καλώντας σε αυξημένη διεθνή πίεση, τεκμηρίωση και λογοδοσία.
Η εικόνα που προκύπτει για τη Βόρεια Κορέα το 2025 είναι αυτή ενός κράτους που εξευγενίζει την καταστολή του με σύγχρονα μέσα: η τεχνολογία υποκαθιστά τους τοίχους των φυλακών, η θανατική ποινή λειτουργεί ως πολιτική παιδαγωγική, και η καταναγκαστική εργασία ως μηχανισμός επιβίωσης του συστήματος. Παρά τα ψήγματα βελτιώσεων που καταγράφονται, το συνολικό αποτύπωμα είναι βαθύτερη καταπίεση και διευρυμένη απονομιμοποίηση των δικαιωμάτων. Για τη διεθνή κοινότητα, το ερώτημα δεν είναι αν «συμβαίνει»· είναι πώς θα διατηρηθεί η προσοχή, θα ενισχυθεί η τεκμηρίωση και θα στηριχθούν τα θύματα ενός καθεστώτος που, όπως δείχνει το πόρισμα του ΟΗΕ, δεν διστάζει να εκτελεί για να επιβάλλει τάξη.
Σημείωση πηγών: Το άρθρο βασίστηκε πρωτίστως στο πρόσφατο πόρισμα του OHCHR (12/09/2025) και στη διεθνή κάλυψη/ανάλυση από Reuters, Al Jazeera, El País, καθώς και σε συνοδευτικές εκθέσεις/αρχεία προφίλ από HRW και Amnesty International.
