Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) ανακοίνωσε νέα ρύθμιση που επηρεάζει χιλιάδες μικροϊδιοκτήτες ακινήτων σε οικισμούς με πληθυσμό κάτω των 2.000 κατοίκων. Η ρύθμιση αυτή, μέσω Προεδρικού Διατάγματος (ΠΔ), επανακαθορίζει τα όρια των οικισμών και τους όρους δόμησης, με αποτέλεσμα πολλά οικόπεδα να χάνουν το δικαίωμα δόμησης και να μετατρέπονται σε μη οικοδομήσιμα αγροτεμάχια.
Τι προβλέπει το νέο ΠΔ
Το ΠΔ (ΦΕΚ Δ 194/15.04.2025) καθορίζει τρεις ζώνες εντός των οικισμών:
- Ζώνη Α: Ιστορικός πυρήνας (προ του 1923).
- Ζώνη Β: Συνεκτικό τμήμα (1923-1983).
- Ζώνη Β1: Διάσπαρτο τμήμα (1923-1983).
Οι περιοχές που εντάχθηκαν στους οικισμούς μετά το 1983 (Ζώνη Γ) δεν αναγνωρίζονται πλέον ως εντός ορίων, καθώς θεωρούνται παράνομες επεκτάσεις που έγιναν με αποφάσεις νομαρχών, οι οποίες κρίθηκαν αναρμόδιες από το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) σε αποφάσεις του 2005, 2017 και 2019 .
Για να θεωρείται ένα οικόπεδο άρτιο και οικοδομήσιμο, πρέπει να έχει εμβαδόν άνω των 2.000 τ.μ. και πρόσωπο σε κοινόχρηστο δρόμο. Κατ’ εξαίρεση, σε ορισμένες περιπτώσεις, οικόπεδα με εμβαδόν 300 ή 400 τ.μ. που υπήρχαν πριν από συγκεκριμένες ημερομηνίες μπορούν να θεωρηθούν άρτια .
Επιπτώσεις στους ιδιοκτήτες
Η νέα ρύθμιση έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις, καθώς πολλοί ιδιοκτήτες βλέπουν την περιουσία τους να απαξιώνεται. Οικόπεδα που θεωρούνταν άρτια και οικοδομήσιμα μετατρέπονται σε αγροτεμάχια, με αποτέλεσμα να χάνουν έως και το 90% της αξίας τους.
Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ) και η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ) έχουν εκφράσει τη διαφωνία τους με το ΠΔ, επισημαίνοντας ότι η συρρίκνωση των ορίων των οικισμών θα πλήξει τις τοπικές οικονομίες και θα εντείνει την αστυφιλία .
Το ΥΠΕΝ εξετάζει τη δημιουργία “Περιοχών Ελέγχου Χρήσεων” (Π.Ε.Χ.), όπου θα καθορίζονται ειδικοί όροι δόμησης και χρήσεις γης. Εντός αυτών, θα ορίζονται “Περί-Οικιστικές Ζώνες” (Π.Ο.Ζ.) σε απόσταση έως 500 μέτρα από τα όρια των οικισμών, με ευνοϊκότερους όρους δόμησης από τις εκτός σχεδίου περιοχές, αλλά αυστηρότερους από τους εντός σχεδίου .
Ωστόσο, η εφαρμογή αυτών των μέτρων αναμένεται να καθυστερήσει, καθώς απαιτείται η εκπόνηση Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων, διαδικασία που μπορεί να διαρκέσει αρκετά χρόνια.
Η νέα ρύθμιση του ΥΠΕΝ επιχειρεί να συμμορφωθεί με τις αποφάσεις του ΣτΕ και να βάλει τάξη στο πολεοδομικό καθεστώς των μικρών οικισμών. Ωστόσο, έχει προκαλέσει σοβαρές επιπτώσεις σε χιλιάδες μικροϊδιοκτήτες, οι οποίοι βλέπουν την περιουσία τους να απαξιώνεται. Η ανάγκη για άμεσες και δίκαιες λύσεις είναι επιτακτική, ώστε να προστατευθούν οι ιδιοκτήτες και να διασφαλιστεί η βιώσιμη ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών
