Η ημέρα αυτή τιμάται κάθε χρόνο στις 25 Νοεμβρίου, αποτελεί μια ισχυρή υπενθύμιση της ανάγκης για δράση ενάντια σε ένα από τα πιο διαδεδομένα, αλλά συχνά υποτιμημένα, παγκόσμια προβλήματα: τη βία κατά των γυναικών. Η ημέρα αυτή ορίστηκε από τα Ηνωμένα Έθνη το 1999, με στόχο την ευαισθητοποίηση της κοινωνίας και την κινητοποίηση κυβερνήσεων, οργανώσεων και πολιτών για την εξάλειψη της βίας που πλήττει εκατομμύρια γυναίκες και κορίτσια σε όλο τον κόσμο.
Η βία κατά των γυναικών δεν γνωρίζει γεωγραφικά, πολιτισμικά ή κοινωνικά όρια. Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ:
- 1 στις 3 γυναίκες παγκοσμίως έχει υποστεί φυσική ή σεξουαλική βία στη διάρκεια της ζωής της.
- Το 38% των γυναικοκτονιών διαπράττονται από νυν ή πρώην συντρόφους.
- Η πανδημία του COVID-19 οδήγησε σε αύξηση της ενδοοικογενειακής βίας, με οργανώσεις να αναφέρουν 40% αύξηση στις καταγγελίες σε πολλές χώρες.
Η βία εμφανίζεται σε πολλές μορφές: ενδοοικογενειακή βία, σεξουαλική παρενόχληση, σεξουαλική εκμετάλλευση, εμπορία ανθρώπων (trafficking), καταναγκαστικοί γάμοι, καθώς και διαδικτυακή βία.
Η επιλογή της 25ης Νοεμβρίου ως ημέρας αφιερωμένης στην εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών δεν είναι τυχαία. Την ημερομηνία αυτή, το 1960, δολοφονήθηκαν οι αδερφές Μιραμπάλ στη Δομινικανή Δημοκρατία, ακτιβίστριες ενάντια στη δικτατορία του Ραφαέλ Τρουχίγιο. Η βάναυση δολοφονία τους συγκλόνισε την παγκόσμια κοινότητα και αποτέλεσε σύμβολο του αγώνα για την ισότητα και τη δικαιοσύνη.
Η εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών απαιτεί πολυεπίπεδη δράση:
- Νομοθετικά μέτρα: Ενίσχυση και εφαρμογή αυστηρών νόμων που τιμωρούν τη βία κατά των γυναικών και προστατεύουν τα θύματα.
- Υποστήριξη θυμάτων: Δημιουργία και ενίσχυση καταφυγίων, γραμμών βοήθειας και συμβουλευτικών υπηρεσιών για γυναίκες που έχουν υποστεί βία.
- Εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση: Εκστρατείες ενημέρωσης για την πρόληψη της βίας, τόσο στις κοινότητες όσο και στα σχολεία.
- Αλλαγή νοοτροπίας: Καταπολέμηση πατριαρχικών αντιλήψεων και προώθηση της ισότητας των φύλων.
Η ημέρα αυτή έχει ως στόχο να ρίξει φως σε ένα ζήτημα που συχνά αποσιωπάται λόγω φόβου, ντροπής ή κοινωνικού στίγματος. Δίνει φωνή στα θύματα και καλεί τις κυβερνήσεις, τις οργανώσεις και την κοινωνία να δράσουν.
Η καμπάνια Orange the World
Κάθε χρόνο, ο ΟΗΕ οργανώνει την καμπάνια “Orange the World”, καλώντας τις κοινότητες να φωτίσουν δημόσια κτίρια με πορτοκαλί φως, το οποίο συμβολίζει ένα μέλλον χωρίς βία. Η καμπάνια περιλαμβάνει τις 16 ημέρες ακτιβισμού που ξεκινούν στις 25 Νοεμβρίου και ολοκληρώνονται στις 10 Δεκεμβρίου, την Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Η Ελλάδα και η βία κατά των γυναικών
Στην Ελλάδα, τα τελευταία χρόνια, οι γυναικοκτονίες και τα περιστατικά βίας έχουν αναδειχθεί μέσα από τη δημόσια συζήτηση. Το 2023 καταγράφηκαν πάνω από 20 γυναικοκτονίες, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις. Ταυτόχρονα, η υιοθέτηση του όρου “γυναικοκτονία” αποτελεί βήμα προς την αναγνώριση του προβλήματος και την ανάγκη για θεσμικές αλλαγές.
Ο ρόλος οργανισμών, όπως η Γραμμή SOS 15900, οι ξενώνες για κακοποιημένες γυναίκες και οι δράσεις της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων, είναι καθοριστικός, αν και χρειάζονται περισσότερη υποστήριξη και χρηματοδότηση.
Η εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών είναι βασική προϋπόθεση για την οικοδόμηση μιας κοινωνίας δικαιοσύνης, ισότητας και αλληλεγγύης. Η αλλαγή απαιτεί τη συνεργασία κυβερνήσεων, ΜΚΟ, εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, αλλά και κάθε πολίτη. Η Διεθνής Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών μας θυμίζει πως η σιωπή δεν είναι λύση. Ο δρόμος για την αλλαγή είναι δύσκολος, αλλά απαραίτητος.
Η μέρα αυτή είναι ένα κάλεσμα: Να σταθούμε δίπλα στις γυναίκες και να δώσουμε τέλος στη βία.
