Σε έναν κόσμο που δομείται καθημερινά μέσα από διαπραγματεύσεις, αποφάσεις και παγκόσμιες συμφωνίες, η παρουσία των γυναικών στα διπλωματικά πεδία δεν είναι απλώς μια υπόθεση ποσοστών – είναι μια υπόθεση δικαιοσύνης, πολυφωνίας και βιώσιμης ειρήνης. Η Διεθνής Ημέρα Γυναικών στη Διπλωματία, που θεσπίστηκε από τον ΟΗΕ και τιμάται κάθε χρόνο στις 24 Ιουνίου, έρχεται να αναδείξει τη συμβολή των γυναικών στην άσκηση εξωτερικής πολιτικής και διεθνών σχέσεων, να φωτίσει τις προκλήσεις που εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν και να υπενθυμίσει ότι η συμπερίληψη δεν είναι πολυτέλεια αλλά ανάγκη.
Για δεκαετίες, οι γυναίκες ήταν αποκλεισμένες από τη διπλωματική αρένα. Η διπλωματία, άλλοτε αυστηρά ανδρική υπόθεση, χτίστηκε γύρω από πατριαρχικές δομές που δυσκόλεψαν τη συμμετοχή των γυναικών, είτε λόγω θεσμικών περιορισμών είτε λόγω κοινωνικών προκαταλήψεων. Ωστόσο, με τη σταδιακή άνοδο του φεμινιστικού κινήματος, την πρόοδο της εκπαίδευσης και την πίεση της κοινωνίας των πολιτών, άρχισαν να ανοίγουν ρωγμές στο «γυάλινο ταβάνι».
Από τις πρώτες πρέσβεις και υπουργούς Εξωτερικών έως τις σημερινές ισχυρές διπλωματικές παρουσίες, οι γυναίκες κατάφεραν όχι μόνο να εισέλθουν στον χώρο της διεθνούς πολιτικής, αλλά και να αναμορφώσουν τον τρόπο με τον οποίο γίνεται η διπλωματία – με έμφαση στη διαμεσολάβηση, τον διάλογο, την ειρήνη και τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Η δύναμη της γυναικείας διπλωματίας σήμερα
Σήμερα, οι γυναίκες ηγούνται σε σημαντικές θέσεις: είναι Γενικές Γραμματείς υπουργείων, μόνιμες αντιπρόσωποι στον ΟΗΕ, Ειδικές Απεσταλμένες σε περιοχές κρίσης και διαπραγματεύτριες σε ειρηνευτικές συνομιλίες. Όμως, η παρουσία τους δεν είναι ακόμη ισότιμη. Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ, μόλις το 25% των πρέσβεων παγκοσμίως είναι γυναίκες, ενώ σε επίπεδο διεθνών διαπραγματεύσεων, οι γυναίκες σπάνια αποτελούν την πλειοψηφία των αποστολών.
Παρόλα αυτά, όπου οι γυναίκες εκπροσωπούν χώρες και θεσμούς, φέρνουν μαζί τους μια ολιστική προσέγγιση στις διεθνείς σχέσεις, προάγουν την ειρήνη μέσα από την ενσυναίσθηση και συχνά ενισχύουν τις προσπάθειες για κοινωνική δικαιοσύνη και ισότητα.
Η Διεθνής Ημέρα Γυναικών στη Διπλωματία δεν είναι μια ακόμη “επέτειος στο ημερολόγιο”. Είναι μια ευκαιρία να θυμηθούμε πόσο κρίσιμη είναι η γυναικεία οπτική στον σχεδιασμό εξωτερικής πολιτικής, πόσο πολύτιμη είναι η εμπειρία και η φωνή των γυναικών όταν μιλάμε για ειρηνευτικές διαδικασίες, ασφάλεια, ανθρώπινα δικαιώματα και ανάπτυξη.
Είναι επίσης μια ημέρα υπενθύμισης πως η ίση εκπροσώπηση δεν έχει ακόμη επιτευχθεί. Είναι ανάγκη να διαμορφώσουμε θεσμούς που ενθαρρύνουν τη συμμετοχή των γυναικών, να στηρίξουμε νέες επαγγελματίες και να διασφαλίσουμε ότι η επόμενη γενιά διπλωματών θα είναι πιο ισόρροπη, πιο συμπεριληπτική και, τελικά, πιο αποτελεσματική.
Χτίζοντας μια διπλωματία με ανθρώπινο πρόσωπο
Η ειρήνη, η πρόοδος και η δημοκρατία απαιτούν όλες τις φωνές στο τραπέζι. Όχι μόνο για λόγους ηθικούς, αλλά και για λόγους ουσίας. Η παρουσία των γυναικών στη διπλωματία δεν είναι απλώς συμβολική – είναι καταλυτική. Οι γυναίκες διπλωμάτισσες μάς δείχνουν καθημερινά ότι η εξουσία μπορεί να ασκείται με συνεργασία αντί για επιβολή, με ενσυναίσθηση αντί για αντιπαλότητα.
Σήμερα, ας τιμήσουμε αυτές τις γυναίκες που άνοιξαν δρόμους και ας στηρίξουμε όσες ακολουθούν. Γιατί μια διπλωματία που δεν συμπεριλαμβάνει τις γυναίκες, είναι μια διπλωματία που χάνει τη μισή της δύναμη.
