Η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Ακρωτηριασμού των Γυναικείων Γεννητικών Οργάνων (FGM – Female Genital Mutilation) τιμάται κάθε χρόνο στις 6 Φεβρουαρίου και αποτελεί μια σημαντική πρωτοβουλία για την εξάλειψη αυτής της πρακτικής, η οποία παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα εκατομμυρίων γυναικών και κοριτσιών παγκοσμίως. Η ημέρα αυτή θεσπίστηκε το 2012 από τα Ηνωμένα Έθνη ως μέρος μιας ευρύτερης εκστρατείας για την προάσπιση των δικαιωμάτων των γυναικών και την καταπολέμηση της έμφυλης βίας.
Τι είναι ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων;
Ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων αναφέρεται σε κάθε μορφή μερικής ή ολικής αφαίρεσης των εξωτερικών γυναικείων γεννητικών οργάνων ή οποιαδήποτε άλλη σκόπιμη βλάβη για μη ιατρικούς λόγους. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), αυτή η πρακτική δεν προσφέρει κανένα όφελος στην υγεία και μπορεί να έχει σοβαρές σωματικές, ψυχικές και κοινωνικές συνέπειες.
Ο ΠΟΥ κατατάσσει τον FGM σε τέσσερις βασικούς τύπους:
- Κλειτοριδεκτομή: Αφαίρεση της κλειτορίδας ή μέρους της.
- Εκτομή: Αφαίρεση της κλειτορίδας και των μικρών χειλέων.
- Εγχειρητική στένωση (infibulation): Στένωση του κολπικού ανοίγματος μέσω κοπής και επανασυρραφής των έξω γεννητικών οργάνων.
- Άλλες επιβλαβείς πρακτικές: Π.χ. το τρύπημα, χάραξη, ξύσιμο ή καυτηρίαση της γεννητικής περιοχής.
Παρόλο που η πρακτική αυτή είναι παράνομη σε πολλές χώρες, παραμένει ιδιαίτερα διαδεδομένη σε περιοχές όπως:
- Αφρική: 27 χώρες. Με τα υψηλότερα ποσοστά σε Σομαλία (98%), Γουινέα (97%), Τζιμπουτί (93%).
- Μέση Ανατολή: Υεμένη, Ιράκ, Σαουδική Αραβία.
- Ασία: Ινδονησία, Μαλαισία, Μαλδίβες.
- Μεταναστευτικές κοινότητες στην Ευρώπη, τις ΗΠΑ και την Αυστραλία.
Σύμφωνα με στοιχεία της UNICEF, πάνω από 200 εκατομμύρια κορίτσια και γυναίκες έχουν υποστεί FGM σε όλο τον κόσμο, ενώ 3 εκατομμύρια κορίτσια διατρέχουν κίνδυνο κάθε χρόνο.
Οι επιπτώσεις του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων
Σωματικές συνέπειες:
- Σοβαρός πόνος και αιμορραγία
- Λοιμώξεις και σηψαιμία
- Επιπλοκές κατά τον τοκετό (μπορεί να οδηγήσουν σε θνησιμότητα μητέρας ή βρέφους)
- Δυσκολία στην ούρηση και την εμμηνορροϊκή ροή
Ψυχολογικές συνέπειες:
- Μετατραυματικό στρες και διαταραχή άγχους
- Κατάθλιψη
- Φόβος και ντροπή
- Προβλήματα στη σεξουαλική ζωή και στις διαπροσωπικές σχέσεις
Κοινωνικές συνέπειες:
- Απομόνωση ή κοινωνική κατακραυγή για όσες γυναίκες αρνούνται να υποβληθούν στη διαδικασία
- Ενίσχυση της ανισότητας των φύλων
- Υποταγή της γυναίκας στις παραδοσιακές, πατριαρχικές νόρμες
Τα τελευταία χρόνια, έχουν γίνει σημαντικά βήματα για την καταπολέμηση του FGM σε διεθνές επίπεδο:
- ΟΗΕ: Εκστρατεία «Zero Tolerance for FGM» και ένταξη της εξάλειψης του FGM στους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης (SDGs).
- ΠΟΥ: Κατευθυντήριες οδηγίες για την προστασία των θυμάτων και την ενημέρωση των κοινοτήτων.
- Νομικές απαγορεύσεις: Πάνω από 60 χώρες έχουν θέσει εκτός νόμου το FGM, με αυστηρές ποινές για τους παραβάτες.
- Ευρωπαϊκή Ένωση: Προγράμματα ευαισθητοποίησης και υποστήριξης των γυναικών μεταναστριών που έχουν υποστεί FGM.
Παρά τα μέτρα, η πρακτική συνεχίζεται, ιδίως σε αγροτικές περιοχές όπου επικρατούν παραδοσιακές αντιλήψεις.
Η εξάλειψη του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων απαιτεί συντονισμένη δράση από κυβερνήσεις, οργανώσεις και την κοινωνία των πολιτών:
- Εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση:
- Καμπάνιες ενημέρωσης για τους κινδύνους του FGM.
- Ενίσχυση της εκπαίδευσης των κοριτσιών και των γυναικών.
- Ενδυνάμωση των τοπικών κοινοτήτων:
- Συνεργασία με θρησκευτικούς ηγέτες και τοπικούς φορείς.
- Δημιουργία εναλλακτικών τελετών ενηλικίωσης χωρίς ακρωτηριασμό.
- Υποστήριξη των θυμάτων:
- Παροχή ιατρικής και ψυχολογικής φροντίδας.
- Δομές φιλοξενίας για κορίτσια που διαφεύγουν από τον FGM.
- Νομοθεσία και επιβολή του νόμου:
- Αυστηρότερες ποινές για όσους πραγματοποιούν τον ακρωτηριασμό.
- Προστασία των κοριτσιών που κινδυνεύουν, ιδίως σε μεταναστευτικές κοινότητες.
Η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Ακρωτηριασμού των Γυναικείων Γεννητικών Οργάνων είναι μια υπενθύμιση ότι εκατομμύρια γυναίκες εξακολουθούν να υφίστανται αυτή τη βίαιη και απάνθρωπη πρακτική. Παρά τη νομοθεσία και τις διεθνείς προσπάθειες, ο δρόμος για την πλήρη εξάλειψη του FGM είναι ακόμα μακρύς.
Ο αγώνας συνεχίζεται μέσα από την εκπαίδευση, την ενημέρωση, τη νομική προστασία και την ενδυνάμωση των γυναικών. Όσο περισσότεροι άνθρωποι μιλούν γι’ αυτό και καταδικάζουν αυτή την πρακτική, τόσο πιο κοντά θα φτάσουμε στην εξάλειψή της.
Η αλλαγή ξεκινά από την ενημέρωση και τη δράση. Στηρίξτε τις προσπάθειες για ένα κόσμο όπου καμία γυναίκα και κανένα κορίτσι δεν θα υποστεί ποτέ ξανά ακρωτηριασμό των γεννητικών της οργάνων.
