Το ευρωπαϊκό ηλεκτρονικό εμπόριο πνίγεται από ένα «ποτάμι» εκατομμυρίων μικροδεμάτων χαμηλής αξίας που φτάνουν απευθείας στα γραμματοκιβώτια των καταναλωτών από πλατφόρμες όπως οι Temu και Shein. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απάντησε με μια ολοκληρωμένη «εργαλειοθήκη» (5 Φεβρουαρίου 2025) και σειρά παρεμβάσεων που στοχεύουν να κλείσουν τα παραθυράκια, να ενισχύσουν τους ελέγχους και —πρακτικά— να καταστήσουν ασύμφορη την αλόγιστη αποστολή υπερ-φθηνών δεμάτων από τρίτες χώρες. Στον πυρήνα: δίκαιος ανταγωνισμός, ασφάλεια προϊόντων και στήριξη των ευρωπαϊκών ΜμΕ και των μικρών καταστημάτων που κρατούν ζωντανές τις τοπικές αγορές.
Τι αλλάζει πρακτικά για τα «φθηνά δέματα»
- Τέλος στο προνόμιο των δεμάτων έως €150 (de minimis): Η Επιτροπή ζητά την κατάργηση της απαλλαγής τελωνειακών δασμών για δέματα μέχρι €150 στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης της Τελωνειακής Ένωσης· χρονοδιάγραμμα υλοποίησης έως το 2028, με πίεση για επίσπευση.
- Προτεινόμενη κατ’ αποκοπή επιβάρυνση ~€2 ανά αποστολή: Νέα «τέλη διαχείρισης» για κάθε μικροδέμα που μπαίνει στην ΕΕ, ώστε να καλυφθεί το κόστος ελέγχων και να ανασχεθεί ο κατακλυσμός δεμάτων χαμηλής αξίας. Το μέτρο χρειάζεται έγκριση από κράτη-μέλη και Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
- Στο στόχαστρο η ασφάλεια και η συμμόρφωση: Η Επιτροπή βάζει στο κάδρο πλατφόρμες-αγορές που «φιλοξενούν» τρίτους πωλητές εκτός ΕΕ. Ζητά εντατικοποίηση τελωνειακών/αγορανομικών ελέγχων, «ιχνηλασιμότητα» και ευθύνη για επικίνδυνα προϊόντα.
Temu & Shein: Γιατί κατονομάζονται
- Εντατικοί έλεγχοι και νομική ευθύνη: Τον Φεβρουάριο 2025 η Κομισιόν ανακοίνωσε ότι πλατφόρμες όπως Temu και Shein θα φέρουν ευθύνη για την προώθηση/πώληση μη ασφαλών προϊόντων, με προτεραιοποίηση ελέγχων σε κατηγορίες υψηλού ρίσκου.
- Νέα πίεση μέσω του DSA: Τον Αύγουστο 2025 η Επιτροπή κατηγόρησε προκαταρκτικά την Temu ότι αποτυγχάνει να αποτρέπει παράνομα προϊόντα, ανοίγοντας τον δρόμο για πρόστιμα έως 6% του παγκόσμιου τζίρου και διορθωτικά μέτρα. Παράλληλα, έχει ανοιχθεί έρευνα καταναλωτικής προστασίας για τη Shein.
Οι αριθμοί του «φαινομένου μικροδεμάτων»
Το 2024, 4,6 δισ. χαμηλής αξίας αποστολές εισήλθαν στην ΕΕ και το 91% προήλθε από την Κίνα — όγκος που υπερβαίνει τις δυνατότητες των σημερινών συστημάτων ελέγχου.
Πώς συνδέεται αυτό με τις ΜμΕ και τα μικρά καταστήματα
- Αθέμιτος ανταγωνισμός: Η ίδια η Κομισιόν αναγνωρίζει ότι η πλημμυρίδα φθηνών εισαγωγών δημιουργεί «στρεβλώσεις» εις βάρος των επιχειρήσεων που τηρούν τους κανόνες — συμπεριλαμβανομένων των ΜμΕ. Η νέα στρατηγική για το e-commerce δηλώνει ρητά ότι στόχος είναι ίσοι όροι ανταγωνισμού.
- Πολιτικό σήμα από το Ευρωκοινοβούλιο: Στις 9 Ιουλίου 2025, οι ευρωβουλευτές ζήτησαν αυστηρότερο έλεγχο και απομάκρυνση της απαλλαγής έως €150 — ξανά με ρητή αναφορά στην προστασία των συμμορφούμενων ευρωπαϊκών επιχειρήσεων.
- Οριζόντιες ελαφρύνσεις για μικρότερες επιχειρήσεις: Τον Μάιο 2025, η Επιτροπή πρότεινε πρόσθετες απλουστεύσεις που μειώνουν διοικητικά βάρη κατά ~€400 εκατ. ετησίως, εισάγοντας την κατηγορία «small-mid caps» — στοιχείο της ευρύτερης κατεύθυνσης υπέρ των ΜμΕ, ώστε να αντέξουν τον ανταγωνισμό από κολοσσούς του e-commerce.
Τι σημαίνει για τον καταναλωτή
- Πιθανές μικρές επιβαρύνσεις ανά δέμα (π.χ. το προτεινόμενο €2), περισσότερος χρόνος παράδοσης λόγω ελέγχων και αυστηρότερα φίλτρα για μη συμμορφούμενα προϊόντα. Αντίβαρο: μεγαλύτερη ασφάλεια, διαφάνεια και μείωση «ψεύτικων» ευκαιριών που καταλήγουν σε ευτελή ή επικίνδυνα προϊόντα.
- Στροφή στην τοπική αγορά: Με πιο δίκαιους όρους, οι ΜμΕ/μικρά καταστήματα —που πληρώνουν φόρους, τηρούν κανόνες ασφάλειας/ανακύκλωσης— κερδίζουν «ανάσα» απέναντι σε υβριδικά μοντέλα «direct-from-factory».
Η Ευρώπη δεν «κλείνει τα σύνορα» στο διασυνοριακό e-commerce· κλείνει, όμως, τα παραθυράκια που μετέτρεψαν τα μικροδέματα σε όχημα αθέμιτου ανταγωνισμού και κινδύνων για τον καταναλωτή. Η κατάργηση του προνομίου έως €150, το πιθανό τέλος των €2 και η αυστηρή επιβολή συμμόρφωσης στις πλατφόρμες αλλάζουν το παιχνίδι για Temu και Shein. Το πολιτικό μήνυμα είναι καθαρό: οι ΜμΕ και τα μικρά καταστήματα είναι κρίσιμα για τις τοπικές αγορές και η ευρωπαϊκή πολιτική θα εξακολουθήσει να τα θωρακίζει απέναντι σε «αγορές-αστραπή» που μεταφέρουν κόστος και ρίσκο στην κοινωνία. Τώρα, το βάρος πέφτει στη νομοθετική ολοκλήρωση και στην επιβολή — εκεί θα κριθεί αν το φρένο στα φθηνά δέματα θα γίνει μόνιμη νέα κανονικότητα.
