Η Παγκόσμια Ημέρα Βιώσιμων Μεταφορών αναδεικνύει την ανάγκη για ένα πιο βιώσιμο μέλλον στις μεταφορές, εστιάζοντας στη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ανθρώπων. Οι βιώσιμες μεταφορές αποτελούν βασικό πυλώνα για την επίτευξη των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ, με στόχο την προστασία του περιβάλλοντος, την κοινωνική ισότητα και την οικονομική ανάπτυξη. Με αφορμή αυτό, η Γενική Συνέλευση ανακήρυξε την 26η Νοεμβρίου ως Παγκόσμια Ημέρα Βιώσιμων Μεταφορών.
Οι βιώσιμες μεταφορές περιλαμβάνουν τρόπους μετακίνησης που μειώνουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, βελτιώνουν την ενεργειακή απόδοση και προάγουν τη χρήση καθαρών και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Σημαντικά παραδείγματα περιλαμβάνουν:
- Δημόσιες συγκοινωνίες: Λεωφορεία, τρένα και μετρό που λειτουργούν με χαμηλές ή μηδενικές εκπομπές.
- Ποδήλατα και πεζοπορία: Οι μη μηχανοκίνητοι τρόποι μεταφοράς αποτελούν την πιο φιλική προς το περιβάλλον επιλογή.
- Ηλεκτρικά οχήματα (EVs): Αυτοκίνητα, λεωφορεία και μοτοσικλέτες που λειτουργούν με ηλεκτρική ενέργεια.
- Κοινόχρηστες μεταφορές: Πλατφόρμες διαμοιρασμού αυτοκινήτων και κοινής χρήσης ποδηλάτων ή σκούτερ.
Οφέλη των βιώσιμων μεταφορών
- Περιβαλλοντικά οφέλη:
- Μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO₂).
- Περιορισμός της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
- Εξοικονόμηση φυσικών πόρων.
- Κοινωνικά οφέλη:
- Βελτίωση της υγείας μέσω της μείωσης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και της ενθάρρυνσης της φυσικής δραστηριότητας.
- Προώθηση της ισότητας, καθώς οι βιώσιμες μεταφορές είναι οικονομικά προσιτές για όλους.
- Οικονομικά οφέλη:
- Μείωση του κόστους καυσίμων και συντήρησης.
- Ενίσχυση της οικονομίας μέσω της δημιουργίας «πράσινων» θέσεων εργασίας.
Οι προκλήσεις
Παρά τα σημαντικά οφέλη, η μετάβαση στις βιώσιμες μεταφορές συναντά προκλήσεις όπως:
- Υψηλό αρχικό κόστος για υποδομές και οχήματα.
- Έλλειψη εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης για τις διαθέσιμες επιλογές.
- Περιορισμοί στις δημόσιες επενδύσεις και την πολιτική βούληση.
Στην Ελλάδα, έχουν γίνει σημαντικά βήματα με την ανάπτυξη δικτύων μετρό, την ενίσχυση των δημόσιων συγκοινωνιών και την προώθηση των ηλεκτρικών αυτοκινήτων μέσω επιδοτήσεων. Ωστόσο, η κουλτούρα χρήσης Ι.Χ. παραμένει κυρίαρχη.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, πόλεις όπως η Κοπεγχάγη και το Άμστερνταμ είναι πρωτοπόρες στις βιώσιμες μεταφορές, έχοντας αναπτύξει εκτενή δίκτυα ποδηλατοδρόμων και προωθώντας τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για τα μέσα μαζικής μεταφοράς.
Η πρόοδος της τεχνολογίας και οι αυξανόμενες ανησυχίες για την κλιματική αλλαγή οδηγούν σε επενδύσεις στις «πράσινες» μεταφορές. Το μέλλον περιλαμβάνει:
- Αυτόνομα ηλεκτρικά οχήματα.
- Πράσινες υποδομές: Σταθμοί φόρτισης, «έξυπνοι» δρόμοι και αναβαθμισμένα δίκτυα δημόσιων συγκοινωνιών.
- Υδρογόνο ως καύσιμο: Η ανάπτυξη υδρογονοκίνητων οχημάτων.
- Ψηφιακή τεχνολογία: Εφαρμογές που διευκολύνουν τη χρήση κοινών μεταφορών και τη μείωση της κυκλοφορίας.
Η Παγκόσμια Ημέρα Βιώσιμων Μεταφορών είναι μια υπενθύμιση ότι οι μετακινήσεις μας μπορούν να είναι φιλικές προς το περιβάλλον, οικονομικά προσιτές και κοινωνικά δίκαιες. Η υιοθέτηση βιώσιμων μεταφορών είναι ένα βήμα προς την προστασία του πλανήτη και τη βελτίωση της καθημερινότητας όλων μας.
Η Παγκόσμια Ημέρα Βιώσιμων Μεταφορών δεν έχει καθοριστεί επισήμως από τα Ηνωμένα Έθνη ή κάποιον διεθνή οργανισμό με συγκεκριμένη ημερομηνία. Ωστόσο, σχετικές θεματικές ημέρες όπως η Ημέρα Χωρίς Αυτοκίνητο (22 Σεπτεμβρίου) ή η Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Κινητικότητας (16-22 Σεπτεμβρίου) περιλαμβάνουν δράσεις που προάγουν τη βιωσιμότητα στις μεταφορές.
